'Kleine keizers' China te beschermd opgevoed

Ze worden 'kleine keizers' genoemd - de kinderen die in China zijn geboren onder de wet die gezinnen in de steden verbiedt meer dan één kind voort te brengen. Ze groeien op als het middelpunt van de aandacht van hun ouders. Hoe gaan zij daar mee om? Wat betekent het voor de Chinese samenleving als generaties kinderen op deze manier worden opgevoed?

Eerder zijn al zorgen uitgesproken over het Chinese éénkindbeleid. Nu worden deze zorgen geschraagd door onderzoek dat uitwijst dat deze kinderen wantrouwiger, minder competitief en pessimistischer zijn. Ook zouden ze minder plichtsgetrouw zijn en risico's proberen te vermijden.

Het éénkindbeleid heeft grote gevolgen voor de Chinese maatschappij, zeggen de wetenschappers die het onderzoek verrichtten. Op de arbeidsmarkt zal minder risico worden genomen en er zullen mogelijk ook minder ondernemers zijn, waarschuwen zij.

"Vertrouwen is heel belangrijk, niet alleen in de sociale omgang, maar ook bij zakelijke onderhandelingen, de samenwerking met collega's, de onderhandelingen tussen bedrijven", zegt Lisa Cameron, een van de onderzoekers. "Als er minder vertrouwen is, maakt dat dit soort onderhandelingen en de omgang een stuk moeilijker."

China introduceerde het strenge gezinsbeleid in 1979, om de sterk groeiende bevolking in toom te houden. Het beleid staat de meeste gezinnen in de steden niet meer dan één kind toe.

Cameron, van de Monash Universiteit in Australië, en haar collega-onderzoekers publiceerden hun werk vrijdag op de website van het wetenschappelijke tijdschrift Science. In een kanttekening zeggen zij dat hun bevindingen niet hoeven te gelden voor kinderen die geboren zijn buiten het terrein dat zij onderzochten: het moderne, stedelijke China.

De onderzoekers volgden 421 mannen en vrouwen uit Beijing die in een tijdsbestek van acht jaar voor en na de invoering van het éénkindbeleid in 1979 zijn geboren. Van de deelnemers die in 1975 zijn geboren is 27 procent het enige kind in het gezin. Van de deelnemers uit 1980 is dat 82 procent. Drie jaar later was dat gestegen tot 91 procent. Over het geheel genomen zijn de deelnemers hoger opgeleid dan de gemiddelde bevolking van Beijing, maar verder is de groep representatief, aldus de onderzoekers.

De proefpersonen werden onderworpen aan tests om de mate van hun altruïsme, vertrouwen, betrouwbaarheid, hun bereidheid tot het nemen van risico's en hun geldingsdrang te meten. Ook werden karakterschetsen gemaakt. De leeftijd van de deelnemers en hun mening over de ideologische veranderingen in China leken niet van invloed te zijn op de resultaten, zei Cameron.

De bevindingen zijn geen verrassing, zegt Zou Hong van de School voor Psychologie van de Normaal Universiteit van Beijing, die zelf niet deelnam aan het onderzoek.

"Een enig kind in een Chinees gezin wordt met liefde overladen, krijgt bijna alles wat zijn hartje begeert en hoeft daar thuis geen concurrentie voor te voeren", aldus Zou. "Als deze kinderen eenmaal de maatschappij betreden, zijn ze niet meer anders dan anderen. Omdat ze beschermend zijn opgevoed voelen ze zich verloren en tonen ze minder concurrentievermogen."

Ouders met maar één kind zijn volgens Zou overbezorgd, bijvoorbeeld bij ziekte. Dat gevoel wordt overgedragen op de kinderen en maakt hen ook gevoeliger en nerveus, zegt ze.

De Chinese regering zegt door het éénkindbeleid honderden miljoenen geboortes te hebben voorkomen, waardoor talloze gezinnen de armoede zijn ontstegen. Maar de strikte beperkingen hebben ook geleid tot gedwongen abortussen en sterilisaties, ook al zijn dergelijke ingrepen illegaal. Echtparen die zich niet aan de regels houden kunnen zware boetes krijgen, hun land kan worden afgepakt en ze kunnen hun baan verliezen.

Vorig jaar drong een denktank er bij de regering op aan het beleid langzaamaan vaarwel te zeggen en gezinnen tegen 2015 weer toe te staan twee kinderen te krijgen. Volgens deze denktank heeft het beleid geleid tot 'enorme politieke en sociale kosten' en op de lange termijn op een verstoord evenwicht tussen het aandeel mannen en vrouwen in de maatschappij. Sommige ouders besloten tot abortus van de foetus of zelfs de moord op hun kind als duidelijk werd dat het een meisje zou worden of was. In China wordt in veel gezinnen van oudsher de voorkeur gegeven aan een zoon.


'Kleine keizers' China te beschermd opgevoed (Foto: Novum)