'Vervolging Wilders maakte gedoogcoalitie mogelijk'
De beslissing van het Amsterdamse gerechtshof om PVV-leider Geert Wilders te vervolgen voor haatzaaien en discriminatie heeft hem stemmen opgeleverd. Zonder de vervolging had de PVV mogelijk niet genoeg stemmen gekregen om in het vorige kabinet te gedogen. Dat concluderen politicologen van de Universiteit van Amsterdam in een artikel voor het wetenschappelijk tijdschrift Party Politics, schrijft de Volkskrant maandag.
Justitie wilde Wilders aanvankelijk niet vervolgen, maar onder anderen advocaat Gerard Spong en cabaretier Jörgen Raymann gingen tegen dat besluit in beroep bij het Amsterdamse gerechtshof. Dat besloot uiteindelijk tot vervolging, maar tot een veroordeling kwam het niet. De zaak lijkt de weg van Wilders naar de macht te hebben geplaveid, stellen de onderzoekers Joost van Spanje en Claes de Vreese volgens de krant.
Door het besluit Wilders te vervolgen werd de PVV volgens de onderzoekers aantrekkelijker voor kiezers met een gematigd anti-immigratiestandpunt. Na de beslissing van het hof in januari 2009 namen veel mensen al aan dat de zaak Wilders stemmen zou opleveren.
Voor kiezers met een radicaal anti-immigratiestandpunt maakte de beslissing van het hof weinig uit. Zij stemden toch al op de PVV. De beslissing maakte wel verschil voor mensen met een gematigder standpunt. Door de vervolging werd de aantrekkingskracht van de PVV groter. De partij scoorde hierdoor beter in de peilingen en dat zorgde er volgens Van Spanje en De Vreese weer voor dat meer mensen de partij als een geloofwaardig alternatief gingen zien. Zij spreken volgens de krant van een spiraal omhoog.
Uiteindelijk haalde de PVV in 2010 net genoeg zetels om een gedoogcoalitie met VVD en CDA mogelijk te maken. Zonder de vervolging had de PVV volgens de onderzoekers mogelijk niet zo'n sleutelrol kunnen vervullen.
Uit deze zaak kan volgens de onderzoekers niet worden geconcludeerd dat politici die zich tegen immigratie keren altijd profiteren van vervolging. Zo zou de vroegere leider van de Centrum-Democraten, Hans Janmaat, in de jaren negentig niet hebben geprofiteerd van zijn vervolging. Ook in Duitsland en Wallonië hebben anti-immigratiepolitici geen voordeel aan vervolging.
Een mogelijke verklaring voor het verschil is volgens Van Spanje en De Vreese dat vervolging bij politieke randfiguren de indruk versterkt dat zij extreem en onfatsoenlijk zijn. Wilders was voor het proces al een populaire politicus met veel invloed op het debat. Dan kan vervolging de indruk wekken dat de gevestigde orde critici de mond snoert.
'Vervolging Wilders maakte gedoogcoalitie mogelijk' (Foto: Novum)
