Mogelijk downloadverbod in Nederland

De mogelijkheid bestaat dat het downloaden uit illegale bron, dat wordt toegestaan door de Nederlandse wet, in strijd is met het Europese recht. 

De Hoge Raad, het hoogste rechtscollege van Nederland, heeft vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie omtrent het vaststellen van de thuiskopievergoeding. 

De Nederlandse Auteurswet bepaalt dat het opnemen van auteursrechtelijk beschermde werken op beeld- en geluidsdragers zoals lege cd's en dvd's door particulieren is toegestaan, mits er een thuiskopievergoeding wordt betaald (artikel 16c Auteurswet). Deze vergoeding moet worden betaald door de fabrikanten en importeurs van die beeld- en geluidsdragers (artikel 16c lid 2 Auteurswet). Die fabrikanten en importeurs berekenen deze vergoeding door aan de consument middels een heffing op de koopprijs van die dragers. 

In cassatie werd aan de Hoge Raad gevraagd hoe de hoogte van de thuiskopievergoeding moet worden berekend. Voor het beantwoorden van deze vraag is het belangrijk te weten of het bij die berekening gaat om het totale aantal thuiskopieën, dat wil zeggen uit zowel legale als illegale bron, of dat het alleen gaat om kopieën uit legale bron. Voor de hoogte van de vergoeding maakt dit een enorm verschil. Dit brengt ons bij de vraag of in de bepaling van de Europese Auteursrichtlijn over thuiskopieën een onderscheid wordt gemaakt tussen legale en illegale thuiskopieën. 

Het Hof oordeelde dat er geen onderscheid moet worden gemaakt tussen legale en illegale thuiskopieën, omdat de Nederlandse wet dit onderscheid ook niet maakt. (LJN BO3982)

Het Europese recht prevaleert boven het Nederlandse recht. In het geval van een Europese richtlijn, waar hier sprake van is, dient de Nederlandse wet richtlijnconform uitgelegd te worden. Van belang is dus welk onderscheid de Europese Auteursrichtlijn maakt. De Hoge Raad stelt het Europese Hof van Justitie daarom de volgende vragen:

  • Laat de de Europese Auteursrichtlijn het kopiëren uit illegale bron wel of niet toe? (Zo nee, dan zal de Nederlandse Auteurswet (art. 16c) net zo moeten worden uitgelegd.)
  • En mag – in het geval kopiëren uit illegale bron volgens deze richtlijn niet is toegestaan – door de wet een vergoeding worden opgelegd voor thuiskopieën uit illegale bron, zolang er geen mogelijkheden zijn om illegaal thuiskopiëren tegen te gaan?

De Hoge Raad vermoedt dat de Nederlandse wet omtrent het downloaden niet conform de Europese richtlijn is en downloaden uit illegale bron derhalve verboden moet worden. Het is dus afwachten wat het Europese Hof oordeelt. 

Het arrest is hier na te lezen.