Letland tegen Russisch als tweede taal

De bevolking van Letland heeft een voorstel om het Russisch als tweede officiële taal toe te staan verworpen. Zo'n driekwart van de Letten stemden in een referendum tegen.

Russisch is de eerste taal van ongeveer een derde van de 2,1 miljoen inwoners van Letland en voor hen heeft een officiële status van het Russisch vooral symbolische betekenis. Zij voelden zich de afgelopen twintig jaar systematisch gediscrimineerd door de autoriteiten.

Veel etnische Letten beschouwen het referendum echter vooral als een aanval op de Letse onafhankelijkheid. De Baltische republiek maakte zich in 1991 los van de Sovjet-Unie. Veel Letten beschouwen Russisch nog altijd als de taal van een dictatuur die verantwoordelijk was voor de deportatie van zestigduizend Letlanders, onder andere naar de goelags in Siberië.

Tijdens de grote volksverhuizingen onder het sovjetregime zijn honderdduizenden Russen, Wit-Russen en Oekraïners naar Letland en de naburige Oostzeerepublieken verhuisd. Omdat het Russisch in die tijd de voertaal was, was er weinig noodzaak om Letlands te leren, dat tot een andere taalfamilie behoort.

Maar sinds de onafhankelijkheid zijn de verhoudingen gewijzigd. Zo is beheersing van het Letlands een vereiste voor het staatsburgerschap geworden. Veel Russischsprekenden hebben zich tegen die taaleis verzet en ongeveer driehonderdduizend zijn geen officieel staatsburger, wat inhoudt dat zij geen actief of passief kiesrecht hebben en niet bij regeringsinstellingen kunnen werken.

Hoewel de Russen die het referendum organiseerden van tevoren erkenden dat ze weinig kans op succes maakten, hopen zij op steun van zo'n 25 procent van de bevolking om op die manier de centrumrechtse regering van Letland te dwingen een dialoog met nationale minderheden aan te gaan.

Politici en analisten vrezen dat het referendum zal leiden tot een verdere scheuring in de samenleving. Volgens hen moet de regering snel iets doen om de twee bevolkingsgroepen samen te brengen.

De opkomst was met zeventig procent hoog, veel hoger dan bij eerdere verkiezingen en referenda.