Borst, Zalm willen excuses negeren jodenvervolging
Nederland moet zijn excuses aanbieden voor de slappe reactie van de regering in ballingschap op de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Dat zeggen Gerrit Zalm (VVD) en Els Borst (D66) in een nieuw boek, schrijft De Pers.
Zij waren in 2000 betrokken bij de onderhandelingen over de compensatie van geroofde joodse tegoeden. De regering van toenmalig premier Wim Kok (PvdA) sprak een spijtbetuiging uit over hoe de joden na de oorlog zijn behandeld. Zalm en Borst vinden dat ook excuses moeten worden aangeboden voor het falen van de regering tijdens de bezetting.
"We weten nu dat de jodenvervolging koningin Wilhelmina weinig bezighield", zegt Borst in het boek Judging the Netherlands van Manfred Gerstenfeld, dat het restitutieproces analyseert. Wilhelmina wijdde in haar toespraken slechts enkele zinnen aan de jodenvervolging.
De regering van premier Pieter Sjoerds Gerbrandy zag de joden volgens Borst als een 'bijzondere groep' en niet als 'echte Nederlanders'. "Als alle katholieken of gereformeerden naar Duitsland waren gedeporteerd, had de regering in ballingschap wel instructies gegeven aan de bevolking in bezet Nederland."
Kok wilde in 2000 aanvankelijk geen excuses aanbieden, maar deed dit onder druk van Zalm en Borst toch. Zij denken dat hij er moeite mee had omdat hij partijgenoten uit de naoorlogse tijd niet wilde afvallen.
Kok zegt in het boek dat hij er niet van houdt om namens anderen excuses aan te bieden. Het zou 'nogal gemakkelijk naar integere voorgangers toe' zijn om te zeggen 'ik bied u excuses aan, eigenlijk ook over en namens hen, want ze hebben het fout gedaan'.
De interviews zijn jaren geleden afgenomen, maar Borst laat aan De Pers weten nog altijd achter haar standpunt te staan. Ze wijst er wel op dat het aanbieden van excuses voor de houding tijdens de bezetting in 2000 niet aan de orde is geweest.
Maar als ze er als premier op was gewezen, had ze excuses aangeboden. "Het is nooit te laat om excuses aan te bieden." Dat moet volgens haar dan op een bijzonder moment gebeuren, bijvoorbeeld op 4/5 mei.
België heeft al wel excuses voor zijn rol tijdens de oorlog aangeboden. De in Jeruzalem wonende auteur van het boek dringt al langer aan op excuses van Nederland. Hij wijst in de Pers op de recente spijtbetuiging voor het bloedbad dat het Nederlandse leger in Rawagede aanrichtte. "Nederland kan nu niet meer zeggen: we bieden nooit onze excuses aan, dus ook niet voor de jodenvervolging."
