Nederlanders steeds traditioneler ingesteld

Nederlanders zijn de afgelopen tien jaar traditioneler en behoudender geworden op het gebied van gezin, tolerantie en solidariteit. Ook zijn ze heel betrokken bij de maatschappij en maken ze zich zorgen over het verval van waarden en fatsoen. Dat blijkt uit een boek van de Tilburgse onderzoekers Loek Halman en Inge Sieben.

Halman en Sieben presenteren hun boek vrijdag op de Universiteit van Tilburg aan staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Ben Knapen (CDA). Het boek is gebaseerd op onderzoeksgegevens die zijn verzameld voor een groot Europees onderzoek dat sinds 1981 om de negen jaar wordt gehouden.

Het onderzoek wijst onder meer uit dat Nederland vergeleken met andere Europese landen een van de meest welvarende landen is, waarin individuele vrijheid en ontwikkeling hoog in het vaandel staan. Daarin is Nederland niet uniek, maar vergeleken met andere soortgelijke landen zijn Nederlanders wel traditioneler en behoudender geworden.

Nederlanders voelen zich volgens de onderzoekers betrokken bij hun omgeving, maar minder bij nationale en Europese problemen. Dat uit zich in de solidariteit van Nederlanders met hulpbehoevenden, aldus de onderzoekers. Nederlanders blijken nog wel steun te willen bieden aan zieken, gepensioneerden, maar minder aan werkzoekenden en nog minder aan immigranten.

De Nederlandse gastvrijheid uit de jaren zestig is veranderd. Hulpzoekenden zijn alleen welkom als er geen bedreiging is voor de eigen banen en de buitenlander zich aanpast aan de Nederlandse normen en waarden. De Nederlandse standpunten op het gebied van homoseksualiteit, abortus en euthanasie zijn wel toleranter geworden. Een kleine groep, waaronder veel PVV'ers, laag opgeleiden, ouderen, protestanten en moslims, blijft echter fel tegen.

Nederlanders lijken daarnaast te vinden dat het individualisme in de samenleving te ver is doorgeschoten. Dat uit zich onder meer in een groeiende maatschappelijke betrokkenheid van jongeren, van wie juist werd gedacht dat zij zich niet meer verantwoordelijk voelen voor de samenleving, aldus de onderzoekers. Jongeren zijn bijvoorbeeld vaker donateur, doen meer vrijwilligerswerk en tonen zich vaker politiek actief dan voorheen.