Lokpremie lijkt succesvol tegen zwerfafval

Supermarktklanten hebben de afgelopen twee maanden in het Gelderse Eerbeek bijna vijftigduizend blikjes en petflesjes ingeleverd. Ze kregen voor elk item een tegoedbon van vijf cent, die alleen is te besteden in de betreffende supermarkt. Wegens het succes is de actie, die een maand zou duren, voor onbepaalde tijd verlengd.

Bij de opening van de Jumbo-supermarkt werd een blikjes- en flessenautomaat geplaatst in een milieuruimte waar mensen ook batterijen, cartridges, telefoons en frituurvet kunnen inleveren. Supermarktondernemer Casper Heine wilde iets tegen zwerfafval doen en kocht voor zeventienduizend euro een emballageautomaat van het Noorse bedrijf Tomra Systems.

René Hissink, operationeel directeur West- en Oost-Europa van Tomra, is verbaasd over het succes. Volgens hem staan er in Nederland geen soortgelijke automaten. "Een ongelooflijk aantal, die vijftigduizend." In onder meer Duitsland en Scandinavië staan er veel meer, mede omdat daar 'gewoon' statiegeld voor blikjes en ander verpakkingsmateriaal wordt gevraagd.

"De actie trekt mensen de winkel in, maar het is moeilijk meetbaar of het de kosten dekt", zegt Hissink. "Onduidelijk is of er klanten zijn bijgekomen, want de supermarkt was van formule gewijzigd." Een leeg flesje of blikje levert volgens hem op zijn hoogst een cent op." De rest moet de supermarkthouder terugverdienen met de hogere omzet. "Hij hoopt op een aanzuigende werking, maar heeft er in Eerbeek, een kleine woongemeenschap, al mooie sier mee gemaakt."

Enkele gemeenten hebben al belangstelling getoond, vertelt Hissing, die voorstander is van statiegeld op blikjes en petflesjes. "Dat is de oplossing voor zwerfafval."

Hoewel er in het Europees Parlement wel over wordt gepraat, zijn er in Nederland geen plannen om statiegeld op dergelijke verpakkingen in te voeren. In 2006 zette toenmalig staatssecretaris van Milieu Pieter van Geel (CDA) een streep door een plan dat daarin voorzag. Wel verhoogde hij de boete voor mensen die afval op straat gooien en kwam er een actieplan tegen zwerfafval.

Uit een peiling in november 2006 bleek dat een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking wil dat statiegeld op blikjes moet worden ingevoerd. Zeker zeventig procent van de kiezers was het er toen mee eens. Het ministerie van Milieu liet toen weten dat het bedrijfsleven dwarsligt bij de invoering.


Lokpremie lijkt succesvol tegen zwerfafval (Foto: Novum)