Nieuwe steun Griekenland op komst

Europese regeringsleiders bespreken donderdag de laatste details van een tweede financieel steunpakket voor Griekenland, ook als dit betekent dat Griekenland niet aan al zijn betalingsverplichtingen kan voldoen.

Met het nieuwe reddingsplan willen de leiders in de woorden van de Duitse bondskanselier Angela Merkel 'de problemen bij de wortel aanpakken' door de Griekse schuldenlast te verlichten en het concurrerend vermogen van het land te herstellen. Daar valt ook een bijdrage van private partijen onder, die zou moeten leiden tot een zogenoemde 'selective default', waarbij de looptijd van een deel van de Griekse schulden wordt verlengd of de rente op leningen wordt verlaagd omdat het land anders niet aan al zijn betalingsverplichtingen kan voldoen.

Economen vrezen dat een default, zelfs een gedeeltelijke, leidt tot onrust op de financiële markten als deze niet wordt vergezeld door een substantieel nieuw steunpakket van de eurozone aan Griekenland en een flinke verlaging van de schuldenlast.

Weinig economen geloven dat Griekenland zijn schulden, in totaal zo'n 340 miljard euro, kan terugbetalen zonder een verlaging van de totale schuldenlast. Tot dusver sloten de landen in de eurozone een verlaging van de Griekse schuld uit, uit vrees voor paniek op de financiële markten. Ook bestaat de vrees dat een verlaging van de Griekse schuldenlast kan leiden tot een destabilisatie van grotere economieën in de eurozone, zoals Italië of Spanje.

In plaats daarvan werken de zeventien landen in de eurozone aan een plan waarbij enerzijds banken en andere private investeerders Griekenland meer tijd geven om zijn schulden af te lossen, terwijl anderzijds de eurozone en het Internationaal Monetair Fonds het land overeind houden met meer noodleningen. De voorwaarden van deze leningen moeten wel te veroorloven zijn voor noodlijdende landen, zei de Oostenrijkse kanselier Werner Faymann, waarmee hij bedoelde dat de leningen van de Europese Unie en het IMF een lagere rente en een langere looptijd zouden moeten krijgen.

Kredietbeoordelaars waarschuwen echter al weken dat elke vorm van private bijdrage aan de steun aan Griekenland, ook als deze op vrijwillige basis geschiedt en geen afwaardering van de Griekse schulden behelst, zal worden gezien als een 'selective default'. Een dergelijke situatie is niet eerder voorgekomen in een land in de eurozone.

Maar zelfs als Griekenland tijdelijk de bij een 'selective default' behorende kredietwaardering krijgt, kan dat het reddingsplan voor het land bemoeilijken omdat de Europese Centrale Bank (ECB) heeft aangegeven geen staatsobligaties als onderpand te accepteren van landen met deze kredietwaardering. Dat zou betekenen dat de Griekse banken, die voor hun voortbestaan afhankelijk zijn van financiële ondersteuning van de ECB, niet langer bij de ECB kunnen aankloppen.

Even leek het er deze week op dat de eurozone een 'selective default' wilde voorkomen door een zogenoemde bankenbelasting in te voeren, waarmee een deel van de nieuwe leningen aan Griekenland zou kunnen worden bekostigd. Dit plan, waar banken die geen Griekse obligaties in hun portefeuille hebben fel op tegen zijn, is woensdagavond in het overleg van Merkel en de Franse president Nicolas Sarkozy afgewezen.

Oostenrijk en België hopen dat er donderdag overeenstemming wordt bereikt, gebaseerd op het gedeelde standpunt van Frankrijk en Duitsland, maar sommige landen hebben hun twijfels. Het Frans-Duitse standpunt stelt bijvoorbeeld niet hoe groot de bijdrage van private partijen dient te zijn. Landen als Nederland en Finland zijn daarom nog niet zonder meer bereid met het plan in te stemmen.


Nieuwe steun Griekenland op komst (Foto: Novum)