Karzai omringd door antiwesterlingen

De Afghaanse president Hamid Karzai omringt zich steeds meer met adviseurs die aandringen op nauwere banden met Iran en Pakistan nu de rol van de Verenigde Staten in Afghanistan wordt afgebouwd. Dat hebben verscheidene bronnen dicht bij de president tegen Associated Press gezegd.

De invloed van de adviseurs op de steeds geïsoleerdere Karzai blijkt onder meer uit zijn antiwesterse retoriek, zijn recente ontmoeting met de Iraanse minister van defensie en zijn openlijke twijfel over de oprechtheid van de VS wat betreft de belangen van Afghanistan.

Goede vrienden en adviseurs van Karzai hebben het over een president bij wie de deur alleen nog openstaat voor een kleine groep mensen. Naar afwijkende meningen luistert hij niet meer. De kring rondom de president bestaat uit religieuze conservatieven die tot de niet-gewelddadige vleugel van de islamitische radicale beweging Hizb-i-Islami behoren. Zij bepalen wie een afspraak krijgt met de president.

De niet-gewelddadige tak van Hizb-i-Islami werd vorig jaar opgericht met als doel een politieke partij op te richten. De meeste leden zeggen in het openbaar de gewelddadige tak niet te steunen, maar er bestaan twijfels of ze privé hetzelfde zeggen. De militanten van de organisatie voerden meerdere aanvallen op Amerikaanse militairen uit. Hoewel Hizb-i-Islami en de Taliban beide een islamitisch regime nastreven, vochten ze ook met elkaar. De periode dat de Taliban de macht hadden in Afghanistan (1996-2001), bracht de leider van Hizb-i-Islami, Gulbuddin Hekmatyar, door in ballingschap in Iran.

Iran, Pakistan en China worden binnen de muren van het presidentieel paleis het vaakst genoemd als betrouwbare bondgenoten, aldus vrienden en oude adviseurs van de president. Vorig jaar gaf Karzai toe 'zakken' met geld van Iran aan te nemen om zijn regering mee te financieren.

"Veel Afghanen zijn zeer bezorgd over de richting die dit land op gaat, weg van de internationale gemeenschap en richting een conservatieve maatschappij waar religieuzen en krijgsheren meer macht hebben", zegt Nader Nadery, mensenrechtenchef bij een onafhankelijke Afghaanse mensenrechtencommissie. "De mensen om hem heen duwen hem steeds meer richting Iran en Pakistan. Degenen die zijn schema maken en bijhouden en afspraken voor hem maken, zien voordelen in een breuk met de internationale gemeenschap."

Nadery wijt de houding van Karzai gedeeltelijk aan het feit dat hij geen strategische overeenkomst met de Verenigde Staten heeft kunnen sluiten waardoor een aantal Amerikaanse bases kon blijven. Ook is er nu geen Amerikaanse bescherming voor de president en weinig onderhandelingsruimte met Washington.

In 2014 trekken de Verenigde Staten hun laatste militairen terug uit Afghanistan en wordt de controle over de veiligheid aan Afghaanse troepen overhandigd. De VS hebben niet gevraagd of er strategische bases onder hun controle kunnen blijven. Die realiteit is volgens Nadery binnengedrongen en Karzai is nu op zoek naar bescherming. Daarom heeft hij zich op Hizb-i-Islami gericht en toenadering gezocht bij Pakistan en Iran, aldus Nadery.

De invloed van de Hizb-i-Islami groeit en volgens sommigen brengt dat het gevaar van een burgeroorlog mee. De groep intimideerde bij verkiezingen op grote schaal stemgerechtigden om tientallen eigen kandidaten gekozen te krijgen.

In het noorden van Afghanistan hebben milities van etnische minderheden zich inmiddels herbewapend uit angst voor de invloed van Hizb-i-Islami in de regering en de implicaties van vredesonderhandelingen met de Taliban, zegt Fahim Dashti, oud-hoofdredacteur van een ter ziele gegane krant uit Kabul. Zowel Hizb-i-Islami als de Taliban bestaan voornamelijk uit Pashtun, de grootste etnische groep in Afghanistan.


Karzai omringd door antiwesterlingen (Foto: Novum)