Terreurgroep Pakistan heeft internationale ambities

De Pakistaanse groepering Lashkar-e-Taiba, die verantwoordelijk wordt gehouden voor de aanslagen in Mumbai in 2008, heeft ambities die verder reiken dan Zuid-Azië en ontpopt zich als een terreurorganisatie die zich kan meten met Al-Qaida. De beweging legt wereldwijd netwerken aan, wordt vanuit verscheidene landen gefinancierd en heeft banden aangehaald met terreurgroepen die zich niet wilden binden aan Al Qaida, zeggen analisten, deskundigen en voormalige en huidige leden van Lashkar-e-Taiba.

Uit Amerikaanse rechtbankverslagen die in handen van Associated Press zijn gekomen blijkt dat de Pakistaanse organisatie inmiddels op drie continenten actief is en dat leden van de beweging in Europa, Oost-Azië, Australië en de Verenigde Staten zijn gesignaleerd.

In Australië werden aanslagen beraamd en in Europese hoofdsteden werden nieuwe leden gerekruteerd uit daar bestaande terreurgroepen. Voor veel geradicaliseerde moslims in het Westen vormt Lashkar-e-Taiba een belangrijke inspiratiebron, aldus inlichtingendiensten in Groot-Brittannië en Frankrijk.

Lashkar-e-Taiba, dat Leger van de Zuiveren betekent, behoort tot het salafisme, een ultra-conservatieve stroming binnen de islam die vergelijkbaar is met het wahabisme, de belangrijkste islamitische stroming in Saudi-Arabië waarin Al Qaida voor een deel zijn oorsprong heeft. De twee organisaties opereren onafhankelijk van elkaar, maar werken samen wanneer hun paden elkaar kruisen.

Huidige en voormalige leden van de terreurbeweging ontkennen dat de ambities van de organisatie verder reiken dan India en zeggen dat zij alleen strijdt voor de hereniging van Kashmir.

Er zijn echter diverse aanwijzingen dat dit niet het geval is. Het zal waarschijnlijk alleen afhangen van de wil om de betrekkingen met de Pakistaanse regering op het spel te zetten of deze ambities ook daadwerkelijk zullen worden doorgezet.

Officieel is Lashkar-e-Taiba verboden, maar de organisatie kan in relatieve vrijheid opereren. In Muridke, in de provincie Punjab, heeft de beweging een hoofdkantoor. Hier wordt in tal van dorpen liefdadigheidswerk verricht, deels gefinancierd door het provinciebestuur van Punjab. Grote rampen, zoals de overstromingen van vorig jaar, worden aangewend om fondsen en mensen te werven.

Onder analisten en terrorismedeskundigen bestaat de overtuiging dat de Pakistaanse inlichtingendienst ISI nog altijd controle uitoefent over Lashkar-e-Taiba. Wel is er de vrees dat krachten binnen de terreurgroep die een radicalere en extremere koers willen varen de overhand krijgen.

"Het doel is altijd geweest om het Westen aan te vallen. Er wordt aan een netwerk gebouwd dat het mogelijk maakt aanvallen uit te voeren", aldus Christine Fair van de universiteit Georgetown in Washington. "Het feit dat ze in het Westen nog niet hebben toegeslagen, is volgens mij bewijs genoeg dat ze nog altijd onder de controle van de ISI staan."

Wel zijn er aanwijzingen dat leden van de organisatie op diverse plekken in de Verenigde Staten aanslagen beraamden. Dat staat in een bekentenis van David Coleman Headley, een Pakistaanse Amerikaan die betrokken was bij de aanslagen in Mumbai waarbij 166 mensen de dood vonden. In de VS zouden leden van de terreurgroep instructies hebben gegeven over het gebruik van explosieven. Hier zouden ook de aanslagen in Mumbai zijn uitgedacht en zouden plannen zijn gemaakt voor een aanslag op de Deense krant Jyllands-Posten, uit protest tegen de publicatie in die krant van cartoons van de profeet Mohammed.

Jean-Louis Bruguière, een voormalige Franse magistraat die meer dan twee decennia onderzoek heeft verricht naar terrorisme, houdt de verwikkelingen rond Lashka-e-Taiba nauwlettend in de gaten. Volgens hem vormt de beweging een van de grootste bedreigingen voor de veiligheid in de wereld.

De groepering zou aanhangers hebben gerekruteerd uit de gelederen van de Algerijnse Salafistische Groep voor Preken en Terreur (GSPC), die later werd omgevormd in Al Qaida in de Islamitische Maghreb en momenteel 'operationele banden heeft met Centraal-Azië en Europa'. Ook zou Bruguière bewijzen hebben gevonden dat het netwerk van Lashkar-e-Taiba zich uitbreidt tot in Oost-Azië, Australië en de Verenigde Staten.

De tolerante houding van Pakistan tegenover de terreurbeweging komt voort uit de angst voor buurland India, waarmee Pakistan in 64 jaar tijd drie keer in oorlog is geweest. Al langer tolereert Pakistan groeperingen die op kleine schaal oorlog voeren in betwiste gebieden als Kashmir, een gebied in de Himalaya dat zowel door Pakistan als door India wordt opgeëist.

Toen Pakistan in de nasleep van de aanslagen in de Verenigde Staten in september 2001 invloed probeerde uit te oefenen op enkele van deze groeperingen, verloor het juist de controle over een aantal groepen die zich vervolgens tegen hun voormalige beschermheren keerden. Het land kreeg van het ene op het andere moment te kampen met binnenlandse terreur. Honderden Pakistanen kwamen om het leven bij talloze aanslagen op moskeeën en heilige plekken. In het onrustige stammengebied in het noordwesten van het land heeft de strijd tegen een andere extremistische groepering, Tehrik-e-Taliban, aan zeker drieduizend militairen het leven gekost, meer dan alle NAVO-slachtoffers in het naburige Afghanistan bij elkaar.

Lashkar-e-Taiba weigert zich vooralsnog tegen de regering te keren en aanslagen te plegen op Pakistaanse bodem. Maar de vraag welke koers de beweging moet varen zorgt voor frictie, aldus een voormalige medewerker van de Pakistaanse regering die anoniem wil blijven. Sommige leiders willen in het buitenland aanslagen plegen, maar de hoogste leiding acht de tijd hiervoor nog niet rijp en vreest dat een dergelijke koers ten koste zal gaan van Pakistan.

Volgens Fair heeft de VS zich niet op Lashkar-e-Taiba gericht uit vrees de betrekkingen met Pakistan te schaden. De CIA zou de activiteiten van de beweging in Afghanistan sinds 2004 hebben genegeerd. Een bron bij de Amerikaanse regering zegt echter dat er geregeld klachten over de beweging worden ingediend bij de Pakistaanse regering. Volgens de bron heeft de VS Pakistan verzocht op te treden tegen de groep.