'JSF stil genoeg voor basis Leeuwarden'

De Joint Strike Fighter (JSF) kan vliegen vanaf luchtmachtbasis Leeuwarden. Op grond van de huidige inzichten worden de geluidsgrenzen niet overschreden. Dat meldt de provincie Friesland woensdag op basis van onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Wel blijft er onzekerheid over de exacte geluidbelasting van de mogelijke opvolger van de F-16, maar hierover moeten echte metingen uitsluitsel geven. Dat was ook al de uitkomst van eerder geluidsonderzoek door het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR).

Betrokken gemeenten, de provincie en het ministerie van Defensie hadden opdracht gegeven voor de second opinion, vanwege de ongerustheid in de regio dat de JSF meer geluid zou maken dan het NLR had becijferd.

Gedeputeerde Piet Adema (ChristenUnie) is positief dat het mee lijkt te vallen met de herrie. "De basis en de stad zijn met elkaar vergroeid. De vliegbasis is een van de grootste werkgevers van Friesland. Dit rapport toont aan dat de JSF hier zou kunnen vliegen." Vanwege de onzekerheden, is een meetprogramma belangrijk, zegt Adema. "We staan voor het leefgenot van de omwonenden."

De geluidsmetingen aan de JSF bij Jack Edwards Airport in de Amerikaanse staat Alabama in 2008 zijn tot nu toe de best beschikbare metingen, memoreert het RIVM. Er zouden geen andere betrouwbare metingen zijn. Het weer was bij die metingen wel anders dan gemiddeld in Nederland, wat de vertaling naar de Nederlandse situatie bemoeilijkt.

Voorlopig komen er geen echte metingen in Leeuwarden, maar dat moet op termijn wel gaan gebeuren, vindt Adema. "Hier zetten wij nadrukkelijk op in". Het rapport biedt geen nieuwe inzichten over vliegbasis Volkel, die ook in beeld als thuisbasis van de JSF is. Volkel wilde niet meedoen aan extra geluidsonderzoek.

Hoewel nog helemaal niet zeker is dat Nederland de prijzige straaljagers aanschaft, speelt de kwestie al een tijd. Toenmalig staatssecretaris van Defensie Jack de Vries (CDA) ging vorig jaar januari naar de regio om Friese bestuurders en omwonenden gerust te stellen over de geluidsoverlast. Het provinciebestuur, vier gemeenten en 27 dorpen en wijken hadden in een brief hun zorgen kenbaar gemaakt over de geluidsoverlast van de Amerikaanse gevechtsvliegtuigen.

Onlangs werd bekend dat de straaljagers 20 procent duurder worden dan geraamd. Minister van Defensie Hans Hillen (CDA) reageerde boos en liet de Amerikaanse ambassadeur weten dat hij 'grote moeite' heeft met de kostenoverschrijding. Hij sluit niet uit dat de gestegen kosten kunnen leiden tot de aanschaf van minder dan de voorgenomen 85 toestellen. Het besluit daarover wordt voorlopig nog niet genomen. In het voorjaar informeert Hillen de Tweede Kamer over het verdere verloop van het project.

Premier Mark Rutte zei onlangs dat Nederland 'niet met de JSF getrouwd is', maar zei geen spijt te hebben dat zijn kabinet heeft ingestemd met de aanschaf van een tweede testtoestel. Maar dat betekent niet dat de JSF automatisch de F-16 gaat vervangen. Voor de komende dertig jaar is 6,2 miljard euro gereserveerd, terwijl Defensie forse financiële problemen heeft.