Wereldleiders prijzen Holbrooke

Ze noemden hem 'de bulldozer' -een Amerikaanse diplomaat met een dermate overdonderende persoonlijkheid, dat hij politici, hoge militairen en zelfs krijgsheren bij elkaar om de tafel wist te slepen om over vrede te praten.

Wereldleiders prezen de maandag overleden Amerikaanse gezant Richard Holbrooke voor het beëindigen van de oorlog in Bosnië en zijn inspanningen om stabiliteit te brengen in Afghanistan. Zelfs zijn belangrijkste tegenspeler in Bosnië, de Bosnisch-Servische leider Radovan Karadzic, toonde zich bedroefd; Karadzic hoopte Holbrooke als getuige op te roepen op zijn genocideproces in Den Haag omdat hij hem zou hebben beloofd dat hij vrijuit zou gaan als hij zich uit het openbare leven terug zou trekken. Holbrooke ontkende de afspraak en bovendien hebben de rechters in het proces gezegd dat zij daar niet aan gebonden zouden zijn.

In Afghanistan waren de Taliban blij met de dood van Holbrooke. "De slepende Afghaanse oorlog en het dalende pad van de manier waarop de Amerikanen de oorlog voeren waren dodelijk voor Holbrookes gezondheid", viel volgens de SITE Intelligence Groep te lezen op jihadistische websites. De Taliban verwezen naar voorbeelden van andere Amerikaanse en Russische functionarissen die in de oorlogen in Afghanistan ziek werden en 'terugvielen in de schoot van de dood'.

Secretaris-generaal van de Verenigde Naties Ban Ki-moon prees hem als een reus en een legende van zijn tijd. "Zijn drive was immens. Zijn wens om in de wereld goed te doen was sterk en hij verrichtte alles wat hij wilde doen met een vastbeslotenheid en een vasthoudendheid zonder weerga."

NAVO-secretaris-generaal Anders Fogh Rasmussen loofde de legendarische diplomatieke kundigheid van Holbrooke. Als speciale gezant van president Barack Obama besefte hij 'dat wij soms onze veiligheid moeten verdedigen door conflicten op verafgelegen plaatsen aan te gaan'.

Ook de Afghaanse president Hamid Karzai en de Pakistaanse president Asif Ali Zardari prezen Holbrooke, ook al lag diens stijl Karzai beduidend minder dan de leiders in de Balkan. Volgens medewerkers vond Karzai dat de Amerikaan niets afwist van de Afghaanse cultuur. Hij vervulde daarom een minder in het oog lopende rol dan bijvoorbeeld de Amerikaanse senator John Kerry. De Pakistaanse premier Yousu Raza Gilani zei dat Holbrooke 'met een diep gevoel van waardering en dankbaarheid' zal worden herinnerd.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Guido Westerwelle zei dat de wereld Holbrooke dankbaar moet zijn voor zijn bijdrage aan de internationale strategie in Afghanistan. "Het spijt ons uit de grond van ons hart dat hij het succes van de nieuwe strategie niet zal meemaken", zei Westerwelle.

De Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Carl Bildt, die begin jaren negentig gezant in Bosnië was, zei dat Holbrooke met zijn werkwijze veel vrienden maakte, maar ook veel vijanden. "Misschien was hij het bewijs van de moderne diplomatie dat je eieren moet breken om een omelet te maken. Wanneer hij wist wat hij wilde, was hij een opmerkelijke vechter." Bildt noemde Holbrooke 'echt een reus onder diplomaten van onze tijd' en 'een van de beste en de slimste'.

Volgens sommige Bosniërs hebben de door Holbrooke uitgewerkte akkoorden van Dayton een moeizaam bestuurbare staat opgeleverd. "Hij was instrumenteel bij het brengen van vrede in Bosnië. Een onrechtvaardige vrede, maar toch vrede", zei Haris Silajdzic, de minister van Buitenlandse Zaken van Bosnië tijdens de oorlog.

Inwoners van Sarajevo, die een drieënhalf jaar durend beleg moesten verduren dat duizenden levens kostte, waren positiever over de nalatenschap van Holbrooke. "Het akkoord van Dayton werd tot stand gebracht om een eind te maken aan de oorlog, nu is het niet goed meer voor ons en is de tijd gekomen om het te veranderen", zei Dalila Cikusic. "Maar dat staat los van Holbrooke, wij moeten dat zelf doen. Wat Richard betreft heb ik alleen maar lovende woorden."

In Kosovo heeft premier Hashim Thaci voorgesteld een plein in de hoofdstad Pristina naar Holbrooke te vernoemen, vanwege de rol die de Amerikaan gespeeld heeft bij de onafhankelijkheid.

Wereldleiders prijzen 'bulldozer' Holbrooke (Foto: Novum)