[Special] American football: basisregels - deel 1

Om de twee weken op of rond zondag vind je een stuk over de NFL van FOK!user Days-Of-Wild op FOK!sport.

Dit is het eerste deel in een serie over de regels van het American football. In mijn eerdere columns over American football heb ik onder andere beschreven hoe het is ontstaan, maar nog niet de regels uitgelegd. Voor de regelmatige volgers van dit spel zullen deze duidelijk zijn, maar voor de toevallige kijker of nieuw geïnteresseerde kunnen de regels nogal verwarrend zijn. Vandaar dat ik de eerstkomende afleveringen aandacht ga besteden aan de regels, de teamsamenstelling en wat er verder nog in en rond het spel gebeurt. Natuurlijk in beknopte vorm zodat de basis duidelijk wordt en men een wedstrijd (beter) kan volgen. Zo veel mogelijk zal ik de Engelse termen gebruiken, maar deze wel uitleggen.

Het doel van het spel

American football wordt gespeeld door twee teams van elk elf spelers op een rechthoekig veld met een ovalen bal. Het doel van het spel is om deze bal in het doelgebied van de tegenstander, gelegen aan het eind van het veld, te brengen. De bal kan vooruit gebracht worden door er mee te rennen, running play, of door middel van een gooi naar een speler, een passing play. Als de bal gegooid is mag de speler die hem gevangen heeft er wel weer verder mee rennen totdat hij getackeld wordt of scoort. Met gooien komt de bal vaak verder, maar dit is ook gevaarlijker want hij kan onderschept worden.

Het aantal spelers dat in het veld staat per team is elf, maar daarnaast zijn er nog eens zo'n veertig tot vijftig spelers die aan de kant staan en gewisseld kunnen worden. Een American football team is eigenlijk op te delen in drie teams. Een aanvallend team (offense), een verdedigend team (defense), en een speciaal team (special team). Het aanvallende team is het team dat de bal heeft en mag proberen punten te scoren. Het verdedigende team moet dit zien te voorkomen (al kunnen die ook scoren) en de speciale teams komen in actie, zoals de naam al doet vermoeden, bij speciale momenten, zoals de aftrap.

Het aanvallende team krijgt vier pogingen om minimaal tien yards verder te komen. Is dit gelukt dan krijgen ze weer vier pogingen om minimaal tien yards verder te komen, of om te scoren natuurlijk. Eén zo'n poging heet een down. De eerste keer heeft men first and ten, eerste down en tien yards te gaan. Als ze in de eerste poging drie yards terreinwinst boeken dan is de volgende poging second and seven, tweede down en zeven yards te gaan. Lukt het niet om binnen deze vier pogingen tien yards verder te komen dan mag de tegenstander dit gaan proberen. Bij een vierde down schopt men de bal vaak weg om ervoor te zorgen dat de tegenstander een zo groot mogelijke afstand moet overbruggen. Een wedstrijd heeft vier kwarten van elk vijftien minuten effectieve speeltijd. Bij een gelijke stand volgt er nog een verlenging van maximaal vijftien minuten met sudden death. Een gemiddelde wedstrijd duurt in totaal echter zo'n drie uur omdat het spel regelmatig stil ligt (in Amerika op TV ook vanwege de reclames) en de klok dan ook vaak stil staat.

De veldindeling

American football wordt ook wel gridiron football genoemd, oftwel raster- of roostervoetbal. Deze naam komt doordat het veld, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een rugbyveld, vol staat met allemaal lijnen, evenwijdig aan de achterlijn, over de breedte van het veld. Iedere yard van het veld (een yard is 0,9144 meter) staat aangegeven. Iedere vijf yards loopt er een lijn over de hele breedte en bij elke tien yardlijn staat er een cijfer, oplopend van tien tot vijftig (de middellijn) en daarna aflopend van vijftig tot tien, met kleine pijltjes erbij die wijzen naar het eind van het veld. Alle tussenliggende yards worden met twee kleinere lijntjes, zo'n drie meter links en rechts van het midden aangegeven, de zogeheten hash marks. Het speelveld is dus 100 yards lang, en wordt aan beide zijden afgesloten door de zogenaamde end zone. Deze is tien yards diep, maar er lopen geen lijnen doorheen. Vaak staat er het logo van de thuisploeg op. Het veld is 53 1/3 yards breed. De zijlijnen van het veld hetende sidelines (best wel duidelijk!).

De 0-yard lijn is de goal line. Dit is het begin van de end zone, het doelgebied. Het eind van de end zone, en dus ook het eind van het veld, heet de end line. In het midden van de end line staan doelpalen in de vorm van een levensgrote stemvork. Deze palen zijn 6 meter hoog en staan op 5,6 meter van elkaar af. Op 3 meter hoogte bevindt zich een horizontale balk. Alleen binnen de end zone kan er gescoord worden. Dat kan op twee manieren, door de bal binnen deze zone te brengen of de bal in deze zone te vangen, of door de bal tussen de palen (en boven de horizontale balk) te schieten.

Puntentelling: de touchdown en extra point

Om te scoren is het voldoende dat de bal op, boven of over de goal line is gebracht. Vereiste hierbij is wel dat de speler met de bal een duidelijk de controle over de bal heeft. De bal mag dus niet gegooid worden. De speler zelf hoeft niet de goal line te passeren. Vangt hij echter de bal in de end zone dan moet hij niet alleen controle over de bal hebben maar ook met beide voeten in de end zone staan. Wordt er aan deze criteria voldaan dan is er een touchdown gescoord. Deze is zes punten waard.

Na een touchdown mag de aanvallende partij nog proberen een extra punt te verdienen (extra point of point after) door de bal tussen de palen te schieten. De bal wordt op de twee yard lijn geplaatst en naar achter gegooid, door de holder vastgehouden, waarna de kicker de bal mag schieten. De holder en kicker zijn spelers van het special team. De teams worden in latere afleveringen in detail besproken. Zo'n extra punt is één punt waard, zodat een touchdown met extra point in totaal zeven punten oplevert.

Puntentelling: two point conversion, Field Goal en Safety

De aanvallende partij mag ook proberen om vanaf de twee yard lijn de bal als zijnde een gewone poging tot een touchdown in de end zone te brengen. Lukt dit dan krijgen ze twee punten, de two point conversion. Aangezien dit een heel stuk moeilijker is, zal dit alleen gebeuren als men achter staat, of om er voor te zorgen dat er een voorsprong gekregen wordt die niet met één score, touchdown of field goal, te overbruggen is. Een field goal levert drie punten op en die worden verkregen als de bal vanuit een veld situatie tussen de doelpalen wordt geschopt. Dit zal meestal gebeuren als het aanvallende team na drie pogingen nog geen first down heeft en men (redelijk) dicht bij de end zone is.

Eigenlijk is er nog een mogelijkheid om te scoren en dat is de safety, deze is twee punten waard. Een safety kan op meerdere manier verkregen worden. Bijvoorbeeld als een speler met de bal in zijn eigen end zone getackeld is, of als de speler met de bal over de end line of side line van zijn eigen end zone loopt. Ook is het een safety als een speler (al dan niet opzettelijk) de bal in zijn eigen end zone neerlegt of als er bepaalde straffen in de end zone worden begaan. Er zijn nog meerdere manier waarop een safety verkregen kan worden, maar die zal ik hier verder niet beschrijven.

Over twee weken: Basisregels deel 2

Submitter:  Bron: FOK!sport