Fans in rij bij Starbucks Utrecht CS

Starbucks opende eergisteren een filiaal in Utrecht. En al meteen bij de opening stonden fans van de koffieketen in de rij voor een kop koffie.

"Ik begon echt te gillen toen ik het hoorde", zegt Lisa (14) uit Driebergen, "zó blij was ik." Lisa houdt niet echt van koffie, maar toch is ze fan van Starbucks. De Amerikaanse koffieketen (16.120 winkels in 49 landen) opende woensdagochtend het eerste Nederlandse filiaal buiten Schiphol, op het Utrechtse Centraal Station. Tientallen fans stonden nog voor de opening in rij.

Lisa - ze wil niet met haar achternaam in het nieuws- leest veel over "beroemde mensen", vertelt ze. En die staan vaak op de foto met een grote Starbucksbeker. Daarom houdt Lisa van Starbucks. Haar vader Arie (58) ging mee naar Utrecht. Zelf heeft hij "niet zoveel" met de koffieketen, "behalve het geluk op het gezicht van Lisa".

Allure
Met de Nederlandse Spoorwegen als partner stort Starbucks zich op de Nederlandse markt. In het najaar opent de eerste van twee filialen op Amsterdam Centraal, en later volgen stations in Rotterdam en Leiden. Servex, de NS-dochter die alle stationswinkels en -horeca exploiteert, heeft Starbucks "actief benaderd", zegt Servex-directeur Madeleine van der Zwaan. Na lange onderhandelingen is de winkel nu eindelijk open. "Een enorme mijlpaal", vindt Van der Zwaan.

De komst van luxewinkels als Starbucks moet de allure van het station vergroten. "Het station van de toekomst is hét prikkelende uitgaans- en winkelcentrum van de stad", aldus de website van Servex. Of, in de woorden van Van der Zwaan: "Gemiddeld blijven treinreizigers minder dan tien minuten op het station. Ik zou willen dat ze in de verleiding komen om een treintje later te nemen."

Volgens retaildeskundige Jan-Willem Grievink, directeur van het FoodService Instituut Nederland, zullen de stations, net als luchthaven Schiphol, steeds meer bezoekers trekken die alleen komen winkelen. "De groeikansen liggen bij de niet-reizigers. Het station wordt een bestemming op zich."

Geen concurrentie
Onlangs opende de eerste HEMA op Amsterdam Centraal. Ook komen er meer vestigingen van Julia's (pasta om mee te nemen), en van De Broodzaak, formules die Servex zelf bedacht. Snackbar Smullers vernieuwt door ook salades aan te bieden en, aldus Van der Zwaan, "de eerste kroket zonder E-nummers", oftewel kleur-, geur- en smaakstoffen. Variëteit is het sleutelwoord, zegt Van der Zwaan. "Want hoe groter de keuze, hoe meer kans dat je iets wilt kopen."

De omzet van Servex groeit al jaren. Van 232 miljoen euro in 2004 naar 321 miljoen euro in 2008. Winstcijfers wil Servex niet vrijgeven. Maar met meer dan 4.000 werknemers en meer dan 300 verkooppunten van achttien formules - eigen, zoals Smullers en Kiosk, en franchise, zoals Burger King en Starbucks - is het een van de grootste horecabedrijven van Nederland. Op de stations heeft Servex vrijwel geen concurrentie.

Toilet
Vorig jaar onderzocht reizigersvereniging Rover aan welke voorzieningen de treinreiziger het meest behoefte heeft. Vaakst genoemd: een publiek toilet. Beleidsmedewerker Tim Boric: "Luxewinkels zijn prima en leuk, maar de reiziger heeft meer behoefte aan goede basisvoorzieningen, zoals toilet en wachtruimte. Daar ontbreekt het nu nog wel eens aan."

Over het horeca-aanbod op de stations is Rover overigens wel te spreken. Boric: "Zo'n Starbucks, daar is blijkbaar een markt voor. Het is goed voor de sfeer en de sociale veiligheid op het station. Als er maar wat te kiezen blijft. Het eenvoudige kopje koffie voor een lagere prijs mag niet verdwijnen."

Bij Starbucks kost de kleinste cappuccino 2,95 euro. Maar, zegt een woordvoerder, als je het omrekent betaal je per centiliter niet eens zo veel meer, want de bekers van Starbucks zijn groter. Bankmedewerker Marcel van Kamp komt elke dag op weg naar z'n werk op Utrecht Centraal. "Ik kom wel eens in de VS, dus ik ken het concept." Hij kocht een Frappuccino - een soort ijskoffie met slagroom. "Dit ga ik niet dagelijks doen. Als je er nuchter naar kijkt, is 4,45 euro voor een kopje koffie natuurlijk te duur. Maar soms wil ik graag bedrogen worden."

Met Starbucks op zoek naar allure  (foto: DAG)