Zelfverminking vaak onbegrepen
De Hogeschool InHolland in Alkmaar gaat psychiatrisch verpleegkundigen trainen beter om te gaan met patiënten die zichzelf beschadigen. Hulpverleners in de psychiatrie reageren nu vaak afwijzend en veroordelend op mensen die zichzelf verwonden, blijkt uit onderzoek van de Hogeschool. Ze zien het als een 'verkeerde manier van hulp vragen' en negeren of verbieden het gedrag.
Volgens Berno van Meijel, lector GGZ Verpleegkunde aan de Hogeschool InHolland, kunnen negatieve reacties veroorzaken dat de patiënt zich onbegrepen en eenzaam voelt. Dit maakt het risico op herhaling van de zelfbeschadiging groter, zegt Van Meijel.
Patiënten die zichzelf beschadigen staan vaak onder enorme spanning. De automutilatie is een uiting van psychische pijn, boosheid of verdriet. Van Meijel: "Voor sommige patiënten kan zelfverwonding de enige vorm zijn om met hun ontregelde emoties om te gaan. Het is een overlevingstrategie en het is functioneel: het helpt ze echt. Als een hulpverlener dat afpakt zonder alternatief te bieden, staat de patiënt met lege handen."
Volgens Van Meijel heeft het ook geen zin sancties op te leggen om het gedrag tegen te gaan. Van Meijel: "Op die manier proberen hulpverleners een beheersmatige structuur op te leggen, die helemaal voorbij gaat aan de emoties en belevingen van de patiënt. Die gaat zich alleen maar verstoppen voor de hulpverlener."
Tijdens de training leren de hulpverleners dat het belangrijk is te praten met de patiënten. Van Meijel: "Als gereconstrueerd kan worden hoe de spanning oploopt, kan gezocht worden naar manieren om die spanning te keren."
Er zijn geen exacte cijfers bekend over hoe vaak zelfverminking voorkomt. Schattingen lopen uiteen van 5 tot ruim 30 procent van de patiënten.
Zelfbeschadiging komt veel voor bij adolescenten. Uit het meest recente onderzoek van de GGD Rotterdam en de Universiteit Leiden uit 2005 blijkt dat ruim 5 procent van de jongeren tussen de 14 en 17 jaar zichzelf opzettelijk iets heeft aangedaan. Twee keer zoveel meisjes als jongens verwonden zichzelf.
Niemand begrijpt zelfverminking (foto: DAG)
