Verlangen naar een amputatie te zien op hersenscan
Apotemnofilie ofwel Body Integrity Identity Disorder (BIID) blijkt een neurologische basis te hebben. Patiënten met deze zeldzame afwijking geven aan een lichaamsdeel als ‘niet van zichzelf’ te ervaren. Om van dit gevoel af te komen, hebben ze het bizarre verlangen om dit (gezonde) lichaamsdeel te laten amputeren. Ook al willen de patiënten vaak niets liever dan een amputatie, artsen werken er liever niet aan mee (Primum non nocere), en sturen de persoon door naar een psychiater.
Voor het eerst zijn patiënten met Apotemnofilie onder een hersenscan gelegd. De vier mannen (de zeldzame afwijking komt tien keer zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen), wilden allemaal een been, of een gedeelte hiervan, kwijt. "Toen de onderzoekers op de ongewenste ledematen van de mannen tikten gedurende de hersenscan viel er iets op. De pariëtale kwab (o.a. ruimtelijk denken, integratie van het lichaamsbeeld in de hersenen) reageerde nauwelijks op de prikkelingen. Paul McGeoch, neuroloog aan de Universiteit van Californië, vertelt: "Het lichaamsdeel wordt niet tot nauwelijks waargenomen, en hoort voor de patiënt gewoonweg niet bij het lichaam."
Afwijzingen van artsen om een voor de patiënt ongewenst lichaamsdeel te amputeren resulteert soms in heftige consequenties. Zo stopte een man zijn been in een vat met droogijs, zodat er niets anders opzat dan het amputeren van zijn been. Ook kettingzagen, treinen en zelfgemaakte guillotines dienen als middel om ledematen kwijt te raken.
De verklaringen over het ziektebeeld lopen sterk uiteen. De ene arts ziet het als aandachtstrekkerij, de ander als seksuele perversie. Vijay Ramachandran, neuroloog aan de Universiteit van Californië, vertelt: “De manier waarop mensen hun lichaam ervaren – in het brein – loopt niet altijd in de pas met de werkelijkheid. En dat is geen psychologisch curiosum, zoals vaak gedacht wordt, maar ‘hard wired’ in het brein. “
Uit eerder onderzoek van de neuroloog was al gebleken dat ook het omgekeerde van BIID voorkomt. Bij deze afwijking blijven patiënten die, vaak om medische redenen, een amputatie hebben gehad van een lichaamsdeel het gevoel houden dat deze nog steeds onderdeel is van het lichaam. Dit gevoel, beter bekend als fantoompijn, komt voor bij ongeveer 70% van de patienten met een geamputeerd ledemaat.
