Burger gaat betalen voor de crisis

Langer werken naarmate de levensverwachting stijgt, geen hypotheekrenteaftrek voor huizen boven de 1 miljoen euro, en miljardenbezuinigingen in de zorg. Dat zijn enkele opties die een hoge ambtelijke werkgroep bij het kabinet op tafel heeft gelegd om de overheidsfinanciën op termijn weer in het gareel te krijgen.

De komende weken zal het kabinet een keuze maken uit de maatregelen van de 'lijst-Gerritse'. Een vertrouwelijk overzicht van de mogelijkheden is in bezit van de Volkskrant. De ingrepen moeten voorkomen dat de lasten van de crisis volledig worden doorgeschoven naar volgende generaties.

Door de kredietcrisis en de recessie loopt het financieringstekort snel op. Voor volgend jaar rekent het Centraal Planbureau op een tekort van 5,5 procent van het binnenlands product: ongeveer 33 miljard euro. De staat moet daardoor veel meer geld lenen, terwijl het kabinet zich juist ten doel had gesteld om de staatsschuld met het oog op de vergrijzing fors terug te brengen.

Deze week wordt eerst onderhandeld over de termijn waarop het tekort terug moet naar nul. Het CDA wil dat sneller doen dan de PvdA en ChristenUnie. Bronnen rond het kabinet denken dat 2015 uit de bus zal rollen. Als er overeenstemming is over de termijn, volgt besluitvorming over de maatregelen zelf. Hoe korter de gekozen termijn, hoe harder er ingegrepen zal moeten worden.

Koppeling van de AOW-leeftijd aan de levensverwachting levert het meeste op voor de schatkist. Die maatregel scheelt op termijn ongeveer 1 procent van het binnenlands product. Op dit moment is 1 procent van het binnenlands product ongeveer 6 miljard euro. Vorige maand gaven de coalitiepartijen echter nog aan niks te zien in een verhoging van de AOW-leeftijd.

Een minder scherpe variant is de geleidelijke verhoging van de AOW-leeftijd van 65 naar 67 jaar. Dat levert 0,7 procent op. Vooral koppeling aan de levensverwachting zal veel weerstand oproepen, schrijft de werkgroep. 'Er wordt dus gekort op reeds opgebouwde rechten waarvoor instemming van sociale partners nodig is.'

Voor alle maatregelen geldt dat ze veel mensen in de portemonnee zullen raken. Over de zorg schrijft de werkgroep bijvoorbeeld: 'Een bezuiniging van 0,5 procent BBP kan enkel gerealiseerd worden door een combinatie van (zeer) forse maatregelen te treffen, die noodzakelijkerwijs impliceert dat de mate van solidariteit tussen zieken en ouderen enerzijds en gezonden en jongeren anderzijds (fors) toeneemt.'


Burger gaat betalen voor de crisis  (foto: DAG)