Seksuele opvoeding schiet tekort
Kinderen beginnen zich al op jonge leeftijd te ontwikkelen. Zo ontdekken baby's hun geslachtsdeel, raken kleuters elkaar op intieme plaatsen aan of beginnen zij met masturberen en basisscholieren spelen doktertje of tongzoenen.
Seksueel gedrag van kinderen uit zich in verschillende vormen, zo blijkt uit het onderzoek 'De seksuele opvoeding van jonge kinderen' van pedagoge Channah Zwiep. "Leidsters zien bijna dagelijks seksueel getint gedrag binnen de groepen. Ze beseffen dat ze er iets mee moeten doen, maar weten vaak niet hoe. Ouders zijn als snel bang dat hun kind 'niet normaal' is", aldus Zwiep in het AD.
'Normaal' gedrag
Het is voor opvoeders moeilijk in te schatten wanneer gedrag 'normaal' is op een bepaalde leeftijd. Ouders die hun peuter 'betrappen' terwijl deze met een rood hoofd en al hijgend tegen een knuffelbeer oprijdt, willen snel de deur dicht doen. Kleuters die samen naar het toilet gaan of elkaar betasten wordt voorzichtig uitgelegd dat zulk gedrag niet de bedoeling is. Volgens Zwiep rust er nog een taboe op seksualiteit bij kinderen.
"Ouders en crècheleidsters worden er vaak door overvallen en reageren ad hoc. Een moeder vertelde dat zij wél met haar dochter in bad gaat, maar haar man niet. Dat wordt als raar gezien. Sommige kinderen zien hun ouders nooit bloot en in bepaalde culturen is het al helemaal niet bespreekbaar." Meer openheid kan volgens Zwiep helpen. Wanneer seksueel gedrag van kinderen wordt gesignaleerd, moeten de dingen benoemd en besproken worden. Ook moet er volgens Zwiep de mogelijkheid bestaan om vragen te stellen en beantwoorden.
Grenzen
Het is echter lastig om aan te geven wanneer de grens door een kind overschreden wordt. Zwiep geeft aan dat de seksuele ontwikkeling in een aantal fasen verloopt: "Peuters op de crèche gaan vaak samen plassen. Dan zien ze elkaar bloot. Dat is een simpele, basale situatie. Ze giechelen, raken elkaar aan en hebben vragen. Het is de leeftijd waarop ze zich bewust worden van verschillen tussen jongens en meisjes," zegt Zwiep. "Op de kleuterleeftijd spelen ze doktertje of vadertje en moedertje. Op de basisschool merken ze dat seks iets geheimzinnigs is. Vanaf een jaar of 8 zijn ze bewust van wat ze zien op tv en internet. Spelletjes worden uitdagender en ze verleggen grenzen."
Je kunt niet vroeg genoeg beginnen
Veel ouders denken dat ze pas met seksuele voorlichting moeten beginnen als het kind ongeveer acht jaar is. Volgens Zwiep is dit onterecht, want seksuele voorlichting kan niet vroeg genoeg gegeven worden. "Kinderen krijgen veel informatie over seks via vriendjes, tv, internet. Het gaat om meer dan alleen gerichte voorlichting geven. Ouders moeten ook het voorbeeld geven. Laat zien dat je knuffelig bent."
Kinderen moeten echter wel gecorrigeerd worden wanneer zij de veiligheids- of gezondheidsnorm overschrijden. Ook moeten de kinderen wel respect blijven tonen. Het is volgens Zwiep van belang dat seksuele opvoeding net zo normaal is als voorlezen en liedjes zingen. Zwiep geeft aan dat er te weinig kennis over het onderwerp is, waardoor de seksuele opvoeding tekort kan schieten. "Het zou een thema moeten zijn in algemene handboeken over opvoeding."
Consultatiebureaus
Volgens Zwiep hebben organisaties die kinderopvang verzorgen wel protocollen bij seksueel misbruik, maar is er geen pedagogisch beleidsplan voor de seksuele opvoeding. Consultatiebureaus zouden ook een belangrijke rol kunnen vervullen, omdat zij bijna alle ouders bereiken. Naast de folder over taalontwikkeling zou er ook een over seksuele ontwikkeling meegegeven moeten worden, vindt Zwiep. "De wijze waarop je nu reageert, heeft effect op hoe kinderen later met seksualiteit omgaan. Net als je een kind leert veilig in het verkeer te fietsen, willen we hen ook leren omgaan met seksualiteit."
Met dank aan DJMO en hartje69 voor de submit.
