Presidentsverkiezingen VS al lang begonnen
Iedereen weet dat Amerika op 4 november naar de stembus gaat. Maar is dat wel zo? -Welnee. Tientallen miljoenen Amerikaanse kiezers hebben tegen die tijd namelijk al lang hun stem uitgebracht. En niet via de stembus, maar via de brievenbus.
Met nog zes weken te gaan tot aan de verkiezingsdag hebben sommige stemgerechtigden in Kentucky, South Carolina en Virginia al lang gekozen. Landelijk gezien zal naar verwachting een derde van het electoraat vervroegd stemmen. Door een aantal aanpassingen in de wet is het makkelijker geworden om vervroegd te kiezen en ook voor het stemmen bij afwezigheid, het zogenoemde 'absentee voting', gelden minder beperkingen dan voorheen.
Greg Dearing, inwoner van Louisville in Kentucky, bracht afgelopen donderdag al zijn stem op Barack Obama uit. "Ik stem normaal gesproken altijd op dezelfde partij. Er moet wel iets heel vergezochts gebeuren, wil ik spijt krijgen van mijn keuze", vertelt hij.
Vervroegd stemmen neemt toe in de Verenigde Staten. Bracht in 2000 nog slechts zestien procent van de kiezers zijn stem vervroegd uit, in 2004 was dat al 22 procent. Het is een ontwikkeling die de Amerikaanse verkiezingscampagnes fundamenteel verandert. Een partij die nog met grote verrassingen wil komen om daarmee de kiezers voor zich te winnen, kan dat maar beter nu doen en niet pas een maand voor de verkiezingen. "Je kunt een geheim wapen niet meer pas op het laatst inzetten", zegt Paul Gronke, directeur van het Informatiecentrum Vervroegd Stemmen op het Reed College in Oregon. "Als 25 tot dertig procent van het electoraat zijn stem al heeft uitgebracht, is het niet zo verstandig om te wachten tot het laatste moment om nog van strategie te veranderen."
Ook de serie debatten tussen de presidentskandidaten, die vrijdag begint en die zal duren tot 15 oktober, komt nadat veel mensen al hebben gestemd. Daarbij moet wel worden aangetekend dat de allervroegste stemmers volgens deskundigen over het algemeen erg trouw zijn aan hun partij en zich door debatten toch niet laten overhalen om anders te stemmen dan ze van plan waren.
Overal in de VS melden kieskringen een grote vraag naar formulieren waarmee per post kan worden gestemd. In een aantal staten zijn zulke formulieren nu al op te vragen. Deze week komen daar nog eens twintig staten bij. In de eerste week van oktober zal het in nagenoeg alle staten mogelijk zijn om een afwezigheidsstem uit te brengen.
Halverwege vorige week waren er in South Carolina al 84 stemmen uitgebracht door mensen die in het buitenland wonen of in het leger dienen. In Louisville kon vanaf donderdag gestemd worden, althans door mensen die op verkiezingsdag niet in staat zijn hun stem uit te brengen. De kiescommissie in Fairfax County in Virginia accepteert vanaf afgelopen vrijdag afwezigheidsstemmen.
De stemmen die nu al worden uitgebracht worden pas vanaf 4 november geteld en in sommige staten kan het wel een paar weken duren voordat alle formulieren zijn verwerkt. Maar in de meeste staten weten de campagneteams ruim voor verkiezingsdag wie er al wel en wie er nog niet gestemd heeft. Dus wie de vele foldertjes en telefoontjes van de Democraten en de Republikeinen zat is, doet er verstandig aan zo snel mogelijk te stemmen.
"Dat is voor ons dan weer iemand die we niet meer hoeven over te halen om te gaan stemmen en weer iemand minder die we een folder moeten sturen", zegt Nathan Treloar, hoofd publiciteit van de Republikeinse partij in Iowa. Zowel de Republikeinen als de Democraten proberen hun aanhangers ertoe te bewegen zo vroeg mogelijk te stemmen om alvast een voorsprong te kunnen nemen op de tegenstander. Bij vorige verkiezingen hadden de Republikeinen altijd een 72-uursprogramma, bedoeld om kiezers gedurende de drie dagen voor de verkiezingen naar de stembus te krijgen.
"Tegenwoordig hebben we een 720-uursprogramma", zegt Rich Beeson, politiek directeur van het Republikeins Nationaal Comité, die kiezers probeert te werven namens presidentskandidaat John McCain. "Het programma duurt twee weken en in sommige gevallen een maand."
De Democraten proberen vroege stemmers per afzonderlijke staat te beïnvloeden. "We doen er alles aan om onze aanhangers duidelijk te maken wat de mogelijkheden zijn om vervroegd te stemmen", vertelt Jon Carson, landelijk campagnestrateeg voor Obama. "We hebben er een gigantisch apparaat voor in werking gesteld."
In het verleden was het afwezigheidsstemmen voorbehouden aan mensen die op verkiezingsdag niet naar de stembus konden komen, vanwege ziekte, reizen of militaire dienst in het buitenland. Hoewel de regelgeving uiteenloopt hebben de meeste staten die beperking gedeeltelijk opgeheven. In Oregon gebeurt het stemmen al voor honderd procent per post en in Colorado, Nevada, Tennessee en Washington kon dit jaar wel eens de helft of meer van de stemmen vervroegd worden uitgebracht.
Voorstanders van het vroege stemmen prijzen het gemak dat het met zich meebrengt. "Bij de brievenbus staan geen rijen", zegt Karen Osborne, kiesraadvoorzitter in Phoenix in Arizona. "Je hebt meer tijd om de thema's te bestuderen en als er onderwerpen zijn waar je niet zo in thuis bent, dan kun je het daarover hebben met anderen en een beslissing nemen in je eigen woning."
Sommige mensen zijn minder enthousiast. 'We begrijpen natuurlijk best dat afwezigheidsstemmen voor bepaalde mensen echt nodig is', zegt Kristine Schmidt, ambtenaar in Milwaukee, Wisconsin, 'maar sommige mensen zijn doodgewoon lui. Die zijn te beroerd om in de rij te gaan staan'.
John Fortier is expert op het gebied van vroeg stemmen bij het American Enterprise Institute, een conservatieve denktank. Volgens hem is vervroegd stemmen geen wondermiddel waarmee de opkomst bij verkiezingen kan worden opgekrikt. "Mensen vinden het mooi. Maar er wordt gebruik van gemaakt door dezelfde mensen die toch al naar de stembureaus gingen." Bovendien, zegt Fortier, neemt door vroeg stemmen de kans op verkiezingsfraude toe. "Zodra een stemformulier het stembureau verlaat verliest het een aantal veiligheidswaarborgen. Er zijn geen waarnemers van beide partijen meer die het hele proces in de gaten houden."
In Ohio, waar het vroeg stemmen relatief kort geleden werd ingevoerd is het nieuwe systeem niet onomstreden. Een kleine groep Republikeinse kiezers is een rechtszaak begonnen tegen de Democratische Jennifer Brunner, die verantwoordelijk is voor de verkiezingen in Ohio. Sinds een verandering van de kieswet in Ohio in 2005 kan iedere kiesgerechtigde vanaf 30 september zijn stem uitbrengen. Omdat de deadline voor inschrijving als kiesgerechtigde op 6 oktober ligt, besloot Brunner dat kiezers zich gedurende zes dagen tegelijkertijd kunnen laten registreren en hun stem kunnen uitbrengen. De Republikeinen houden vast aan het principe dat iemand minstens dertig dagen geregistreerd moet staan voordat hij kiesgerechtigd is.
De Democraten watertanden zo'n beetje bij de gedachte aan duizenden jonge studenten die zich inschrijven en meteen daarna op Obama stemmen. Alles op een en dezelfde dag.
"Stemmen is een twee-stappenplan in dit land", zegt Paul Gronke, de expert op het gebied van vervroegd stemmen. "Het probleem met jonge kiezers is altijd geweest ze zover te krijgen dat ze beide stappen nemen."
De Republikeinen zijn geenszins van plan om de universiteiten zonder slag of stoot uit handen te geven. "We hebben een zeer agressief plan van aanpak voor die zes dagen", vertelt Rich Beeson van het Republikeins Nationaal Comité.
Foto bij: Presidentsverkiezingen VS al lang begonnen (foto: DAG)
