'Politie grootste moordenaar in Brazilië'
Een aanzienlijk deel van de 48 duizend moorden die vorig jaar in Brazilië zijn opgetekend is gepleegd door de politie. Dat zegt de speciaal gezant van de Verenigde Naties voor buitengerechtelijke executies, Philip Alston, in een rapport dat hij presenteerde in de VN-Mensenrechtenraad in Genève.
Alston bracht in november een bezoek aan de meest criminele gebieden van Brazilië. Hij verzamelde er gegevens van de overheid, de politie en niet-gouvernementele organisaties en sprak met vertegenwoordigers van deze groepen en tientallen getuigen van politiegeweld.
In zijn rapport wordt met name de situatie in de deelstaat Rio de Janeiro belicht. Vorig jaar werden daar bij confrontaties met de politie gedood, bijna evenveel als alle slachtoffers van moord in New York, Chicago en Los Angeles samen. Waarschijnlijk ligt het aantal in Brazilië nog hoger, want een derde van de politiedistricten heeft geen computers om dit soort gegevens bij te houden.
Dagelijks drie mensen
Gemiddeld genomen doodt de politie van Rio dus elke dag drie mensen, wat neerkomt op een vijfde van het dagelijkse aantal geweldsslachtoffers. De meeste doden vallen bij 'het plegen van verzet', zoals het in de politierapporten staat omschreven. Politiegeweld wordt zelden bestraft en veel Brazilianen leggen zich erbij neer, omdat ze geen andere mogelijkheid zien om op te treden tegen de drugsbendes die heer en meester zijn in de sloppenwijken of favellas.
De veiligheidschef van Rio de Janeiro, José Beltrame, wijst het rapport van de hand. Hij zei dat Alston nog geen twee weken in het land is geweest en de gebeurtenissen niet goed kan inschatten. Hij tartte hem met bewijzen te komen.
Alston stelt dat de operaties waarbij de doden vallen een politieke achtergrond hebben. Ze zijn populair bij politici die uit zijn op snelle resultaten en een voorliefde hebben voor machtsvertoon, zei hij tegen verslaggevers. Een operatie die in het rapport staat beschreven werd in 2007 door 1350 politieagenten uitgevoerd in de sloppenwijk Alemao en resulteerde in de dood van negentien burgers. Onafhankelijke deskundigen stelden vast dat verscheidene slachtoffers vrijwel zeker werden geëxecuteerd.
Drugsbendes
"Plaatselijke functionarissen zeggen dat deze indrukwekkend klinkende 'megaoperaties' bewoners beschermen tegen drugsbendes, maar gewone mensen worden er veel erger door getroffen", aldus het rapport. "Dit is politiewerk per pr-stunt'." Het rapport constateert ook dat veel politieagenten in Brazilië een dubbelleven leiden. "Als ze dienst hebben bestrijden ze drugsbendes, maar in hun vrije tijd verlenen ze hand- en spandiensten aan de georganiseerde misdaad."
Milities van bijklussende politieagenten bestaan nog niet heel lang in Rio de Janeiro. Hun gebruikelijke manier van optreden is om bewoners van sloppenwijken te laten betalen voor bescherming tegen drugsbendes. De Braziliaanse autoriteiten denken dat de milities op dit moment al minstens vijftien procent van de meer dan zeshonderd favellas beheersen. "Voor bewoners is het leven onder gezag van een militie vaak net zo gewelddadig en onzeker als het leven onder het gezag van een drugsbende", zegt Alston in zijn rapport.
Politie grootste moordenaar in Brazilië (foto: DAG)
