Geringe opkomst bij verkiezingen in Iran
De staatsomroep had de bevolking opgeroepen vooral te gaan stemmen, om het Westen te tonen dat de Iraniërs eensgezind zijn. Maar rijen vormden zich in Teheran vrijdag alleen bij stemlokalen in de buurt van grote moskeeën, waar de meeste kiezers de bondgenoten van Ahmadinejad steunden. Bij tientallen stemlokalen elders in de stad druppelden de kiezers maar mondjesmaat binnen.
Veel voorstanders van een liberaler beleid en toenadering tot het Westen zijn uitgesloten. Aan de race om 290 parlementszetels nemen zo'n 4500 kandidaten deel. De hervormers zeggen dat zij in ongeveer tweehonderd districten niet op het stembiljet staan. Ongeveer 1700 kandidaten zijn gediskwalificeerd, omdat ze volgens een niet-gekozen raad van geestelijken en juristen te weinig loyaal zijn aan de islam en de islamitische revolutie van 1979. Veel van de hervormers die wel mogen meedoen zijn onbekend bij het grote publiek.
De Verenigde Staten zeiden vrijdag dat de verkiezingen in Iran niet aan de internationale standaarden voldoen. Het ministerie van buitenlandse zaken zei dat kandidaten op ideologische gronden zijn geweerd, de media nauwelijks verslag hebben kunnen doen, kandidaten niet vrij waren om campagne te voeren en geen onafhankelijke waarnemers werden toegestaan bij de stembureaus.
De opperste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei, sprak woensdag impliciet zijn steun uit voor de conservatieven. Iraniërs moeten kandidaten steunen die tegen de VS zijn en voor de islam en rechtvaardigheid, zei hij. Daarmee maakte hij de hervormers verdacht, die vaak streven naar betere banden met het Westen. Khamenei vertegenwoordigt het opperste gezag in Iran, wat betreft religieuze én staatsaangelegenheden.
Hervormers zijn verdeeld over de beste tactiek. Sommigen hebben besloten de verkiezingen te boycotten. Anderen gaan stemmen, hoewel ook zij zeggen dat de verkiezingen oneerlijk zijn. Weer anderen doen hun best om zoveel mogelijk hervormingsgezinde kiezers in de stemlokalen te krijgen, zodat in ieder geval een oppositie van aanzienlijke omvang in het parlement kan plaatsnemen. Wegblijven bij de verkiezingen zou 'een vorm van zelfvernietiging' zijn, zei de gematigd-conservatieve ex-president Akbar Hashemi Rafsanjani, een invloedrijk lid van de clerus en een belangrijke rivaal van Ahamdinejad.
De campagnes, die donderdag eindigden, waren sober. Veel Iraniërs zijn ontevreden over de hoge inflatie en werkloosheid. Ook sommige conservatieven hebben genoeg van Ahmadinejad. Ze zeggen dat diens felle retoriek tegen het Westen de Iraanse belangen geen goed heeft gedaan en dat hij gematigde conservatieven niet bij zijn regering betrekt. Maar de gematigde conservatieven hebben zich niet verenigd tegen Ahmadinejad.
De opkomst bepaalt in hoge mate de uitslag. In 2004 boekten de conservatieven een grote overwinning; ook toen waren veel hervormers uitgesloten van deelname. De opkomst was zo'n 51 procent. Bij eerdere verkiezingen die door hervormers werden gewonnen was de opkomst tegen de 80 procent. Hervormers zeggen dan ook dat zij de steun hebben van een zwijgende meerderheid. Volgens het staatspersbureau Irna zal de opkomst in de hoofdstad Teheran ongeveer 50 procent zijn en in andere grote steden ongeveer 60.
