Felle botsing Balkenende en Bos in debat

Icoon Verkiezingen De CDA-leider Jan Peter Balkenende en PvdA-leider Wouter Bos zijn fel in botsing gekomen tijdens het laatste lijsttrekkersdebat van de NOS. Mark Rutte van de VVD stond Balkenende vaak bij en de linkse oppositie leek ook grotendeels eensgezind te zijn. Vooral op het gebied van armoede, economie, milieu, generaal pardon en zorg waren beide blokken het fel oneens met elkaar.

Bos vond dat Balkenende zich uit moest spreken over een generaal pardon, net als zijn Duitse collega Angela Merkel. Balkenende was het hier niet mee eens: "Wat moeten we dan doen met de asielzoekers die inmiddels zijn teruggekeerd naar hun land?" vroeg hij zich af. Mark Rutte van de VVD vond dat een generaal pardon een "aanzuigende werking" zou hebben op nieuwe gelukszoekers. Balkenende maakte overigens geen breekpunt van het generaal pardon.

Jan Marijnissen van de SP vond dat de armoede te veel is toegenomen: zo nam hij de regerende partijen kwalijk dat de armoede in Nederland toegenomen is van acht naar tien procent. Balkenende wees deze verwijten van de hand en stelde juist dat het kabinet veel ondernomen had om de economie te versterken en zo mensen aan de onderkant van de samenleving weer aan het werk te krijgen. Volgens hem is de armoedecijfer het laagste in tien jaar. Rutte stelde dat juist de plannen van de SP "onsociaal" zijn: het tien procent verhogen van uitkeringen zoals de SP wil zou juist het aantal banen verminderen en zo zorgen voor meer werklozen. Marijnissen vond het niet te begrijpen dat er nog steeds voedselbanken bestaan in Nederland. Bos noemde Balkenende "passief bij de aanpak van armoede".

Bos vond vooral de zorg belangrijk. Zo stelt hij dat de kwaliteit in de zorg drastisch achteruit is gegaan. "Er is ondervoeding, uitdroging en pyjamadagen". Balkenende is het hier totaal niet mee eens en stelde dat slechts vier zorginstellingen onder de maat presteerden. Bos wil dat er meer geld gaat naar de zorg, terwijl Balkenende wil dat de zorg efficiënter gaat werken. Zo moeten er minder regels komen voor de zorg en moet werken in die sector "weer leuk" worden. Balkenende wees erop dat de wachtlijsten verminderd zijn. Femke Halsema van GroenLinks verweet Balkenende dat er 4000 banen verloren zouden gaan door CDA-plannen. Balkenende vond dat deze cijfers verkeerd geïnterpreteerd waren: zo zouden er volgens hem juist 20.000 banen bijkomen door de CDA-plannen, alleen zou deze banengroei 4000 minder zijn dan bij GroenLinks.

Halsema hield een pleidooi voor het milieu. "Alleen GroenLinks zet het milieu op één". André Rouvoet van de ChristenUnie stelt dat juist zijn partij zich het meest inzet voor milieu. Zo zou Greenpeace de ChristenUnie op één gezet hebben als de partij die het meest doet aan het klimaatprobleem. Balkenende kwam daarop met een lijst aan maatregelen die het kabinet gedaan heeft om het milieu te verbeteren. Daardoor voldoet volgens hem Nederland aan de Kyoto-doelstellingen. Halsema gaf vervolgens aan dat juist het kabinet ervoor gezorgd heeft dat subsidie voor groene stroom is stopgezet. Rutte reageerde op GroenLinks dat het milieu niet verbeterd wordt door de economische groei te vertragen. Meer economische groei zou leiden tot meer innovatie en zo milieuverbetering.

De VVD zette zich vooral in op economische groei en ondernemerschap. Rutte verweet Marijnissen dat hij niet weet hoe de economie werkt. "Als je geld weghaalt bij de bedrijven is dat ongelooflijk slecht voor de economie", aldus de VVD-leider. Wel gaf Rutte aan dat Marijnissen de PvdA op enkele gebieden "rechts inhaalt". Zo wil de SP geld geven aan startende ondernemers en het midden- en kleinbedrijf. Bos wees er juist op dat de VVD alleen maar denkt aan gouden handdrukken voor het bedrijfsleven. Halsema stelt dat de partij zich juist erg inzet voor het midden- en kleinbedrijf. "Ik denk dat maar weinig ondernemers morgen GroenLinks zullen stemmen", zei Balkenende daarop. Ook wees hij Bos erop dat de PvdA tegen een wet heeft gestemd die de hoge lonen in de publieke omroep moet matigen tot ministersloon.