Europa's snelste computer in Groningen

Rob (R@b)
Vandaag heeft minister van der Hoeven van Onderwijs in Groningen de snelste computer van Europa officieel in gebruik gesteld. De CDA-bewindsvrouw gaf het systeem de naam Stella - Supercomputer TEchnology for Linked Lofar Applications - mee.

De computer, door IBM ontwikkeld, bestaat uit een zestal kasten die staan opgesteld op zes vierkante meter in het rekencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). 12.000 Processors staan garant voor een superrekenkracht van 27,4 teraflop per seconde. Dat wil zeggen: 27,4 maal 1000 miljard berekeningen (27,4 biljoen) in een seconde.

Stella wordt de drijvende kracht achter het LOFAR-project, het grootste sensornetwerk ter wereld, dat op dit moment in Noord-Nederland in ontwikkeling is. LOFAR is een soort reuzentelescoop, met een netwerk van ongeveer 25.000 kleine antennes van maximaal 2 meter hoog. Die worden de komende jaren geplaatst in een gebied dat zich uitstrekt van Friesland, Groningen, het noordwesten van Duitsland, Overijssel tot Gelderland. Alle stations zijn met de supercomputer verbonden door glasvezelverbindingen, waardoor het systeem een telescoop met een doorsnee van 350 kilometer vormt.

LOFAR
Via LOFAR (LOw Frequency ARray) komen signalen uit de ruimte binnen die door de supercomputer worden verwerkt. Met behulp van het systeem hopen wetenschappers 13 miljard jaar terug in de tijd te kunnen kijken en het ontstaan van de vroegste sterren en sterrenstelsels te kunnen bestuderen die vlak na de oerknal zijn ontstaan. In 2007 moet de eerste fase van het project zijn afgerond.

De supercomputer kan met zijn enorme rekencapaciteit overigens ook belangrijke informatie verschaffen aan geofysici en landbouwdeskundigen. Met de sensoren van LOFAR kan bijvoorbeeld de kans worden verminderd op het uitbreken van ziekten die schadelijk zijn voor gewassen. De supercomputer bepaalt aan de hand van groeimodellen de kans op een uitbraak van een ziekte.

Het systeem kan verder de ontwikkeling van het weer en de vochtbalans in de atmosfeer monitoren.