Middeleeuws DNA in de strijd tegen AIDS
Een belangrijk deel van de Europese bevolking is minder gevoelig voor infectie door hiv, het virus dat aids veroorzaakt. Een heel klein deel is zelfs immuun. Een genetische mutatie die alleen in Europa lijkt voor te komen is daar de oorzaak van. Deze mutatie is pas 700-1000 jaar geleden ontstaan en toen wijd verspreid. Als onderliggende verklaring voor de verspreiding komen zowel de pest als de pokken in aanmerking. Een onderzoeksteam van het Leids Universitair Medisch Centrum onder leiding van DNA-deskundige prof. dr. P. de Knijff wil daar onderzoek naar doen.
Eindhoven
De bedoeling is dat het onderzoek plaats gaat vinden in het centrum van Eindhoven bij het Catharinaplein alwaar een middeleeuwse begraafplaats gelegen is. Prof. dr. De Knijff geeft aan dat deze plek zeer geschikt is aangezien het een redelijke hoeveelheid skeletten van tussen 1200 en 1800 bevat en de skeletten goed gepreserveerd zijn. Ook andere onderzoeksteams in Europa zijn bezig met soortgelijk onderzoek waardoor gegevens met elkaar vergeleken kunnen worden. Op deze wijze kunnen series per 100-200 jaar worden opgebouwd waarbij hopelijk duidelijk wordt of de frequentie van de mutatie geleidelijk of in stappen heeft plaats gevonden. Als het geleidelijk is gegaan dan zou dat een aanwijzing kunnen zijn dat pokken een verklaring zijn voor het bestaan van de mutatie. Heeft de mutatie zich echter in stappen verspreid dan wijst dat eerder op de builenpest als verklaring. Mensen met een zogenaamde CCR5-delta-32 mutatie zouden dan immuun zijn geweest voor respectievelijk de pokken of de pest.
Hiv infecteert witte bloedlichaampjes in het lichaam en dringt deze cellen binnen door zich te hechten aan twee receptoren, CD4 en CCR5. Ongeveer 10% van de Europeanen heeft echter minder CCR5-receptoren op zijn cellen doordat er 32 baseparen missen in een van de twee genen die voor CCR5 coderen. Eén procent heeft zelfs twee defecte genen en is daardoor vrijwel immuun voor hiv-1. Een medicijn dat de CCR5-receptor kan blokkeren zou niet alleen kunnen helpen in de strijd tegen aids, maar ook in eventueel bioterrorisme van hetzij pokken hetzij Yersinia pestis, de bacterie die de builenpest veroorzaakt. In tegenstelling tot pokken, is de pest nog steeds niet uitgeroeid. Rond de eeuwwisseling was er nog een kleine epidemie van de pest in India.
