Dagboek uit 1943 van joods meisje duikt op

Helga DeenHet regionaal archief in Tilburg heeft een bijzonder dagboek in handen gekregen. Het dagboek is geschreven door een joods meisje dat in 1943 op 18-jarige leeftijd in het Poolse concentratiekamp Sobibor werd omgebracht.

De omgebrachte jodin, Helga Deen, beschrijft in haar dagboek de laatste maand van haar gevangenschap in kamp Vught. In het dagboek staan onder meer zaken te lezen over kindertransporten, ontluizingen en haar gevoelens van wanhoop en onmacht: ''Als mijn wil sterft, sterf ik ook". Het uit het kamp gesmokkelde dagboek is opgeschreven in een oud scheikundeschrift.

Helga Deen had verkering met Kees van den Berg. Aan hem beloofde ze een dagboek bij te houden toen ze werd weggevoerd. Ze werd op 1 april 1943, toen ze in het eindexamenjaar van de Rijks HBS in Tilburg zat, met haar broer Klaus en haar ouders Willy en Käthe afgevoerd naar Kamp Vught. Vanaf 1 juni hield ze in het geheim een dagboek bij. Op 6 en 7 juni werden 1.300 kinderen uit Vught op transport naar Sobibor en Auschwitz gesteld. Deen zat niet bij deze groep, maar de gebeurtenis maakte diepe indruk. ''Transport. Het is te veel. Ik ben kapot en morgen weer. Maar ik wil, wil, want als mijn geluk ... en wil sterft, sterf ik ook. Dit is om nooit te vergeten''.

De HBS-scholiere schreef op 2 juli 1943 haar laatste brief uit Vught. ''Zwervers zijn we, landverhuizers en we moeten ons dus naar hun levenswijze aanpassen. Wat we deze maanden hebben meegemaakt, is onbeschrijflijk en voor iemand die het niet zelf meegemaakt heeft, onvoorstelbaar"''. Op 16 juli 1943 werd Helga met haar broer en ouders in Sobibor vergast.

Het Tilburgse archief kreeg het dagboek van de zoon van de voormalige verkering van Helga Deen. Het zat met enkele brieven, een vulpen, een haarlokje en damesverband in een oude bruine damestas. Op 30 oktober zal het Tilburgse archief het dagboek tonen tijdens de Landelijke Archievendag. Er zijn plannen om het dagboek volgend jaar mei, tijdens de viering van de 60e bevrijdingsdag, te publiceren.