Van der Graaf hoort om 10 uur uitspraak

Zojuist is Volkert van der Graaf gearriveerd bij de rechtbank in Amsterdam-Osdorp. Om 10 uur zal daar de straf worden uitgesproken die hij krijgt wegens het doodschieten van Pim Fortuyn.

Tegen Van der Graaf is levenslang geëist. In ons land is die straf nog nooit opgelegd voor het doden van één persoon, door iemand zonder strafblad. Veel deskundigen denken daarom niet dat Van der Graaf levenslang krijgt, maar er met 18 tot 20 jaar cel van af komt.

LPF-leider Mat Herben zal als enige van zijn fractie in de rechtszaal aanwezig zijn. Eerder zei hij te hopen dat Van der Graaf levenslang de cel in moet. Herben was tijdens de rechtszaak twee weken geleden afwezig, omdat de politiek zich niet met de rechtsgang mag bemoeien, zo zei hij. Nu kan er van beïnvloeding geen sprake meer zijn, zodat hij aanwezig is.

Levenslang = levenslang

Wie in Nederland levenslang krijgt, blijft in de regel ook echt de rest van zijn leven in de gevangenis. Na 1952 hebben twaalf mensen definitief levenslang gekregen. Ze kunnen niet meer in beroep gaan. In zes andere gevallen dient nog een hoger beroep.

Alleen bij hoge uitzondering is gratie mogelijk: bij ernstige ziekte, grote persoonlijke problemen en hoge ouderdom. Tot nu toe kregen slechts twee personen gratie.

Het verschil met levenslang of 20 jaar - de langste straf 'op jaren' - is enorm. Bij 20 jaar cel komt iemand na 13 jaar en 4 maanden weer vrij. (In Nederland zit je tweederde van je straf uit, waarna je voowaardelijk vrijkomt).

Een andere vorm van straf waarbij een dader heel lang ''opgeborgen'' kan blijven is TBS. Dan bepaald een rechter wanneer iemand genezen is verklaard. In de zaak Van der Graaf is geen TBS geëist.

De zitting wordt integraal, met een vertraging van 5 minuten, door Nederland 2 en RTL 5 uitgezonden. Privacygevoelige informatie kan op die manier nog worden 'weggepiept'.