Harde kern blijft in de bijstand
Nederland zal moeten leren leven met het huidige aantal van ruim driehonderdduizend bijstandsgerechtigen. Van degenen die nu nog in de dossiers van de sociale diensten zijn opgenomen, is de overgrote meerderheid niet geschikt voor betaald werk.
Dit stellen de sociale diensten, verenigd in Divosa "Misschien moeten we leren leven met het idee dat er een groep mensen is die gewoon niet meer aan de bak komt", stelt Divosa-voorzitter Rien Hazebroek. De sociale diensten zien er dan ook meer in om bijstandsgerechtigden met behoud van uitkering vrijwilligerswerk te laten doen. "Daarvoor zijn nu minder mogelijkheden dan we wensen."
Voorspoed
De afgelopen jaren is het aantal bijstandsuitkeringen fors teruggebracht. In 1995 waren dat er nog bijna een half miljoen, in 1998 nog geen vierhonderdduizend. Vorig jaar waren er 335.000 huishoudens met een bijstandsuitkering, 28.000 minder dan in 1999. Naast de inspanningen van de gemeentelijke sociale diensten speelde ook de economische voorspoed een grote rol bij deze spectaculaire daling.
Hazebroek is somber over de mogelijkheden deze zegetocht voort te zetten. "Ik heb er twijfels over of we de huidige bestanden in volle omvang naar de arbeidsmarkt kunnen brengen. We moeten niet de illusie hebben dat dat met eenvoudige middelen op korte termijn gaat lukken."
Volgens Divosa bevindt zestig procent van de huidige bijstandsgerechtigden zich in de zogenaamde fase 4-categorie: 'moeilijke gevallen' met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Hazebroek spreekt van een "meervoudige problematiek".
"Het zijn veelal mensen die eenvoudig werk hebben gedaan en nu langdurig werkloos zijn. Tien tot twaalf jaar is geen uitzondering. Er zitten ook veel gedeeltelijk arbeidsongeschikten tussen. En dan hebben we nog mensen met psychische problemen, hoge schulden en een alcohol- of drugsverslaving."
De overige veertig procent bestaat uit de fase 3-cliënten. Hazebroek: "Ook daar zijn problemen, aangezien het gaat om mensen die al een paar jaar werkloos zijn. Tegelijkertijd schroeft het bedrijfsleven de eisen steeds verder op, ook waar het eenvoudiger werk betreft. Al met al wordt het verduveld lastig de kloof tussen vraag naar en aanbod van arbeid te dichten."
Duurbetaalde reïntegratieplannen om de resterende bijstandsgerechtigden alsnog snel aan een baan helpen zijn grotendeels verspilde moeite, zo laat de Divosa-voorzitter doorschemeren. "Deze mensen zijn als eerste de dupe als een onderneming gaat inkrimpen. Wij noemen ze dan ook wel draaideurklanten."
