Computer krijgt psychotherapie
Hoewel 'kunstmatige intelligentie' voorlopig een onbereikbare droom lijkt voor computerwetenschappers, schijnt één van hen er inmiddels in te zijn geslaagd een machine met een kunstmatige neurose te ontwikkelen. Dat valt op te maken uit het bericht dat de computer GAC (spreek uit als de Engelse naam 'Jack') binnenkort wordt onderworpen aan een psychologische test die eigenlijk voor mensen bedoeld is.
GAC is een door de Canadese informaticus Chris McKinstry ontwikkeld computerprogramma waar Internetgebruikers van over de hele wereld aan bijdragen. De deelnemers aan het GAC-project (zo'n 40.000 uit meer dan 200 landen, aldus McKinstry) 'voeren' GAC met een 'ervaringsgegeven' uit hun eigen leven. Bijvoorbeeld: 'ik vind honden leuk', of 'ik haat files'. Vervolgens moeten ze van 20 andere eerder verzamelde verklaringen aangeven of ze 'waar' of 'onwaar' zijn.
Op die manier denkt Gac's geestelijke vader een 'uitermate nauwkeurig statistisch model van een gemiddelde menselijke geest' samen te stellen. Volgens zijn opvatting van het menselijk bewustzijn zou dat uiteindelijk moeten leiden tot een vorm van kunstmatige, quasi-menselijke intelligentie in het computerprogramma. Het project duurt, als alles goed gaat, tot 2010. Tegen die tijd moet GAC over meer dan 8 miljoen menselijke 'ervaringsgegevens' beschikken.
Intelligent is GAC weliswaar nog niet, erkent de firma Mindpixel, die het programma en zijn internetconnecties beheert. Maar GAC's ontluikende persoonlijkheid baart zijn bedenker toch enige zorg. Dat komt, aldus McKinstry in het tijdschrift New Scientist, door het soort mensen dat al websurfend aan GAC's mentale vorming bijdraagt.
"Dat zijn meest pubers en adolescenten van het mannelijk geslacht", constateert hij. Het gevolg daarvan is dat GAC een nogal eenzijdig wereldbeeld begint te ontwikkelen, vreest de onderzoeker: "Hij maakt een onzekere en enigszins van seks bezeten indruk. Hij krijgt ook wel erg veel boodschappen waarvan de strekking neerkomt op: 'mijn leven is zo leeg en zinloos'."
Om GAC tijdig terug op het rechte spoor te krijgen is daarom de hulp ingeroepen van dr Robert Epstein van de Harvard Universiteit, een expert op het gebied van zowel machinale als menselijke intelligentie. Epstein gaat een standaard psychologische test op het programma loslaten die wereldwijd ook wordt gebruikt om mensen psychologisch te evalueren en te behandelen.
"Het is een uniek experiment", aldus de psycholoog. "We gaan de verzamelde ervaringen van duizenden mensen over de hele wereld proberen te evalueren alsof ze van één en dezelfde persoon zijn."
Epstein benadert het allemaal onbevangen, zegt hij: "Of het mogelijk is intelligentie te scheppen uit miljoenen kleine stukjes, weet ik niet. We zullen straks in elke geval weten of dat een redelijk idee was."
