Wat er mis is met het populisme?

In Nederland hebben we tegenwoordig een aantal partijen die beschuldigd worden van "populisme". De meest makkelijke voorbeelden zijn natuurlijk FvD & PVV. Echter, is er wat mis met populisme als politieke stroming? En zo ja, wat dan?

Het is altijd handig om, voor we vragen gaan beantwoorden de definities helder te krijgen. Persoonlijk heb ik een voorkeur voor de Van Dale. Zij geven de volgende definitie van het woord populisme:

po·pu·lis·me (het; o)
1(negatief) neiging zich te richten naar de massa van de bevolking

Met andere woorden; de partij in kwestie luistert naar wat het volk wil en gaat hier voor staan (en hopelijk voor vechten).

Dit is in tegenstelling tot het klassieke model van een politieke partij. "Normaal" gesproken stelt een partij een programma op en zoekt hier medestanders voor in de vorm van kiezers. De partij heeft een duidelijk beeld van hoe het land ingericht dient te worden en hopelijk vindt de meerderheid van de bevolking dit ook.

Een populistische partij doet dit anders. Deze probeert te peilen wat de meerderheid vindt, draagt dit uit om zo groot mogelijk te worden. We kunnen dus stellen dat de partij zelf niet een helder toekomstbeeld van het land heeft, maar het grootst gedragen toekomstbeeld van het volk uitdraagt.

Nu is in Nederland al decennialang één van de meest gehoorde klachten over de politiek dat ze niet luisteren naar het volk. Dat ze enkel doen waar ze zelf zin in hebben en de gevolgen voor het volk negeren.

Je zou dus kunnen concluderen dat populistische partijen hier een perfect antwoord op zijn. Maar is dit ook het goede antwoord? We moeten ons dan afvragen of "het volk" weet wat het wil. En natuurlijk ook of "het volk" een eenduidige mening heeft.

De protesten tegen FvD en PVV van de laatste tijd laten al zien dat dit laatste, in Nederland in ieder geval, absoluut niet het geval is. Beide kanten (voor en tegen) maken elkaar uit voor rotte vis en trekken de intelligentie van de andere kant in twijfel.

Echter zijn er, uiteraard, ook positieve gevolgen van het populisme van de PVV. Deze partij heeft bereikt, na voorwerk door Fortuyn, dat er weer gediscussieerd kan worden over immigratie en integratie. Iets wat voorheen een politieke zelfmoordactie was. Vraag maar aan de SP kamerleden van begin jaren '80.

FvD bestaat nog te kort om hier uitspraken over te kunnen doen.

De PVV heeft hiermee dus, naar mijn mening, een fundamentele bijdrage geleverd aan het politieke landschap van Nederland.

Nu ben ik van mening dat het populisme een compleet verkeerde manier is van politiek voeren. Puur vanwege het feit dat een populist geen helder beeld heeft. "Het volk" verandert nogal snel van mening en is gevoelig voor de mening van populaire figuren. Zij het op tv, zij het op het internet. Zo kun je, naar mijn mening, geen land besturen en ga je sowieso geen helder en consistent beleid krijgen.

Daar komt nog bij dat groepsdenken gevaarlijk is. Regelmatig komt het in het nieuws dat er iemand ergens gelynched is, puur omdat de omgeving dacht dat de persoon in kwestie een pedofiel was. Zonder enig vorm van bewijs, of proces. Puur een voorbeeld van welke gevaarlijke vormen groepsdenken aan kan nemen.

Echter, dat deze manier van politiek voeren niet mijn voorkeur geniet houdt niet in dat het geen legitieme manier is. De PVV heeft al bewezen een toevoeging te zijn voor ons politiek landschap en FvD kan dit ook zomaar zijn. Diversiteit is belangrijk. Dit zorgt voor meerdere invalshoeken, dwingt tot nadenken en zorgt er voor dat ook andere meningen gehoord worden in de Tweede Kamer. Daarnaast zorgen de populistische partijen er ook voor dat een grote groep mensen zich weer gehoord voelt door deze politici.

Als conclusie kom ik met een antwoord op de vraag, gesteld in de titel. Wat is er mis met het populisme? Mijn inziens, niets.