Panama Papers – de poen van Poetin, Porosjenko en anderen

Introductie – waar hebben we het over?

Afgelopen week werd een hoop informatie uitgelekt over klanten van een Panamees advocaten- en adviesbureau, Mossack Fonseca. Dit bureau zou een spil zijn in een wereldwijd netwerk van offshore bedrijven. Met deze offshore bedrijven zou dan weer belasting worden ontweken of ontdoken. Los van het “je verwacht het niet!” over belastingontduiking (wat natuurlijk niet mag), speelt de maatschappelijke discussie over belastingontwijking ook een factor. Die nuance wil ik graag bespreken.

Belastingontwijking is het grijze gebied tussen “maximaal belasting betalen” en “optimaal belasting betalen”. Het liefst betaal ik een miljoen euro aan inkomstenbelasting – want dan is mijn inkomen en/of vermogen ook navenant hoog.

Een praktisch voorbeeld. Stel een modaal gezin in Nederland, mannetje, vrouwtje, twee kinderen van 5 en 7. Koophuis in een mooie middenstandswijk, waarde 250.000 euro en een hypotheek van 200.000 met een rente van 4%. Meneer verdient 50.000 met zijn werk en mevrouw 20.000 met het hare. Als de gehele hypotheekrente door mevrouw moet worden betaald, zal zij een vrij klein bedrag aan renteaftrek genieten. Maar, als de hypotheekrente bij meneer wordt afgetrokken, zal dit veel meer voordeel opleveren. Dus “delen” zij bij de belastingaangifte de rentelasten aan hem toe.

Dus, is dit belastingontduiking? Is het belastingontwijking? Eigenlijk is het optimalisering.

Een ander voorbeeld.

Een rijke dame, 55 jaar, heeft uit de verkoop van haar onderneming in 2012 en bedrag ontvangen van 1 miljoen euro. Per saldo betaalt zij in box-3 zo’n 1,2% belasting, in de volksmond de vermogensrendementsheffing of rijken-belasting. Vanaf 1 januari 2017 gaat deze belasting fors omhoog, in een staffel-vorm. Hoe meer vermogen je hebt, hoe hoger de belasting erop. De fiscus gaat ervan uit dat je met een groter vermogen ook een beter rendement moet kunnen maken.

Interessante aanname, die wellicht in een andere column besproken kan worden.

Voor nu de vraag, kan zij optimaliseren? Ja, door bijvoorbeeld het geld naar box-2 te verplaatsen; het geld in een personal holding te storten. De technische uitvoering laat ik voor nu buiten beschouwing, maar effectief ontwijkt zij daarmee de box-3 belasting. Wel zit ze met wat kosten voor het optuigen van deze constructie, en bij uitkering van dividend betaal je ook belasting. Maar vanaf een bepaalde omvang is dit optimaler dan vermogen in box-3.

De vraag is: hoe wit, grijs of zwart lust jij je boterham met belastingcentjes?