Als klagen zeuren en zeiken wordt
Nederlanders zijn een kritisch volkje. Klagen ligt net iets meer in onze volksaard dan in andere landen. En daar is niks mis mee. Zo houden we onze overheid scherp. Maar mag het af en toe ook eens wat minder? Zo sparen we het extra geklaag op tot de momenten die er wel toe doen.
We leven momenteel niet in de makkelijkste periode. We hebben te maken met een mondiale instabiliteit, die zowel op economisch vlak als op het gebied van veiligheid onontkoombaar is. We leven nu eenmaal niet op een zelfvoorzienend eiland, dat de rest van de wereld buiten de deur kan houden. En als je al een stevig hek om Nederland heen zou bouwen, ontkom je er niet aan dat de export helemaal in elkaar zou storten en het er economisch niet beter op wordt.
Ondanks de mondiale puinhopen draait ons land echter gewoon door. Nee, het is geen 2007 meer. En ja, aanzienlijk meer mensen zijn werkloos. Bezuinigingen hebben een hoop zaken uit onze handen geslagen die voor de crisis weliswaar duur, maar toch vanzelfsprekend waren. De grootste angstbeelden blijven echter uit.
Geen massale huisuitzettingen. Bejaarden sterven niet massaal in hun eigen bed. Geen hongersnood. Geen bedelende kinderen op onze stoepen. Bommen ontploffen niet in onze winkelcentra. Geen leger in de straten. Geen tsunami van immigranten. Op een enkele demonstratie na, zie ik geen zwarte vlaggen op onze overheidsgebouwen wapperen.
De eerste en duidelijkste tekenen van 'onze crisis' zijn eerder een terugloop van geboekte vakanties. Een lagere omzet in de horeca. Minder verkochte nieuwe auto's. Minder theaterbezoeken. Het instorten van de eerst kunstmatig opgehoogde huizenprijzen. En eigenlijk wordt daar nog het meest over geklaagd.
Oké. Ik beweer nu ook weer niet dat het allemaal goed gaat. De bezuinigingen hakken erin en als je in de hoek waar de klappen vallen zit, ben je stevig de lul. Werkloos worden en 30% salaris inleveren is een regelrechte ramp als je in een (te) duur huis woont. De bijstand is geen luxe meer. Chronisch zieken krijgen het zwaarder. Als je in een combinatie van deze toestanden terechtkomt, kun je relatief snel letterlijk dakloos worden. Het zijn individuele gevallen, maar het zijn er aanzienlijk meer dan enkele jaren terug. Absoluut te veel en het zijn stuk voor stuk vreselijke drama's. Alleen zie je daar in de breedte aanzienlijk minder geklaag over. Eigenlijk hoor je alleen de terechte klagers en hun directe omgeving, maar die krijgen echt geen brede volksbeweging achter zich.
Nee. Zeiken over futiliteiten. Zeuren over zaken waar men bang voor is. Angst voor oorlog. Onbewezen sentimenten over een Nederland zonder de EU. Verheerlijking van een Holland in de jaren vijftig.
Vooral dat laatste is raar. Nederland in de jaren vijftig was een land dat de puinhopen van de oorlog nog aan het herstellen was. Waar geen ruimte was voor luxe. Voedselbonnen bestonden nog. AOW bestond niet en de gezondheidszorg was in opbouw. En toch werd er minder geklaagd.
Waarom? Twee dingen. Men had er geen tijd voor, want de wederopbouw moest door. Men had het simpelweg te druk voor geklaag. Maar men kon de toenmalige toestand ook nog prima relativeren door het af te zetten tegenover een vreselijke oorlog en vreselijk veel meer ellende.
Klagen is goed. Klagen motiveert verbetering. Maar klaag dan wel over zaken die er toe doen. Niet omdat het nu even wat minder is dan in economische toptijden of over verzonnen angsten. Klagen in naam van je werkloze buurman, een dakloze of je eigen oma geeft een nuanceverschil waar een overheid nooit omheen kan.
Als klagen zeuren en zeiken wordt, moet je er niet vreemd van opkijken dat niemand luistert. Of luister je zelf wel graag de hele dag naar een zeikstraal?