Coconregenten

Steven (outtayourleague)

Je kon erop wachten. Vanaf 1969 is het Maagdenhuis aan het Amsterdamse Spui al tien keer door studenten bezet geweest. De bestuurszetel van de Universiteit van Amsterdam is het vanzelfsprekende doelwit voor studenten om aandacht te vragen voor onredelijke besluitvorming van hogerhand.

De actie van de studenten, waarvan de meesten daarvoor al anderhalve week het Bungehuis hadden bezet, was deze keer gericht tegen de eerste gevolgen van de bezuinigingen binnen het hoger onderwijs. De herstructurering van de studiefinanciering is inmiddels een gegeven. Begin dit jaar is dat neoliberale hamerstuk van het huidige kabinet ook door de Eerste Kamer geloodst en lijkt dus onomkeerbaar.

De woede van de studenten – en docenten – richtte zich dan ook voornamelijk op de voornemens om de verschillende studies binnen de geesteswetenschappen te amputeren en de resten in één grote zak bij elkaar te vegen en dat als nieuwe bachelor aan te bieden. Eveneens had het kwaad bloed gezet dat het Bungehuis dreigt te worden verpatst aan een vastgoedbedrijf dat horecaplannen heeft met het pand. Het gebrek aan en uitblijven van inspraak op deze gang van zaken was – terecht – de spreekwoordelijke druppel.

Een unicum bij deze bezetting was dat je er de hele avond live bij kon zijn. Een attente AT5-verslaggever volgde de voorafgaande protestmars en gaf zijn carrière een flinke boost door de bezetting vervolgens vergezeld van een cameraman als embedded journalist te verslaan. Ze vatten post naast de spreekstalmeesters van dienst, zaten zo heel dicht op de huid en zeiden geen woord te veel. Het gaf een fascinerende inkijk in hoe de spontane actie verder vorm kreeg.

Afgezien van de geforceerde voordeur werd er niet gereld of vernield. Men ging zitten en zich beraden. Er stonden natuurlijke, onwennige leiders op die debatsregels opstelden, naar ik later begreep de internationale regels die men tijdens de Occupy-beweging hanteerde. Interessant was dat ze met elkaar eigenlijk nog eens hardop moesten bedenken, waarom ze dit eigenlijk hadden ondernomen. Anderhalf uur later waren ze eruit, dat een deel van de bezetters zou achterblijven met als mandaat dat ze het College van Bestuur te spreken wilden krijgen.

Aan alles voelde je dat dit niet zomaar gratuite ‘ bezettertje spelen’ was, maar dat deze actie een ultieme poging was om opheldering te vragen. De elf voorafgaande dagen van bezetting hadden ook niet geleid tot een onderhoud met het bestuur, maar dat bestuur kon er nu niet meer onderuit.

Het optreden van het CvB, dat niet veel later in huis kwam, was niet bepaald het toonbeeld van daadkracht, door vóór hun komst naar het Maagdenhuis al aangifte te doen van huisvredebreuk. Met name voorzitter Louise Gunning ging af als een gieter, door de bezetters als een neerbuigende kleuterjuf toe te spreken. Het was háár Maagdenhuis, en voor iemand die zei te komen om te luisteren, deed ze daartoe geen enkele zichtbare poging. Twintig minuten later bliezen ze al de aftocht, onder luid gescandeer om aftreden. Geen sterke beurt van een college dat ironisch genoeg bij aantreden in 2013 had verkondigd dat zij een universiteit van zelf kritische denkende studenten wilde creëren.  

Grote held van de avond werd burgemeester Eberhard van der Laan. Hij was door de studenten via AT5 uitgenodigd de impasse op te lossen. Met een pleister op zijn pas geopereerde rechteroog en Gunning als een geplaagd kind onder de slippen van zijn jas verscholen, meldde hij zich rond middernacht en suste de gemoederen vakkundig door klassiek hoor en wederhoor. Hij toonde vooral iets waar het bij het CvB totaal aan leek te ontbreken: begrip. Ook de begeleidende politiecommissaris vertrouwde achter de rug van Van der Laan de verslaggever op fluistertoon toe dat het met ontruiming voorlopig nog wel mee zou vallen: eerst praten.

Het toonde maar weer eens het stuitende gebrek aan inzicht dat bestuurders kunnen hebben op het moment dat een organisatie tot zulke diep ingrijpende maatregelen wordt gedwongen. Oogkleppen op, oordoppen in, wij zijn de baas en de lasten verdelen we onder de ondergeschikten. En dan hoogst verontwaardigd als dat volk daar dan over verhaal komt halen. Coconregenten.

Wil je je eigen column submitten? Mail je stuk o.v.v. je username naar bert@fok.nl