'Zonder ons praatten jullie nu Engels'

Voor u verder leest, raad ik u aan het raam open te doen en eens een goede ademteug te nemen. Rúikt u de vrijheid? Komt de democratie u tegemoet? Mij in ieder geval wel. Ik ben namelijk dolblij dat we volgend jaar alweer 70 volle jaren van de Amerikaanse wereldheerschappij kunnen genieten.

"Zonder ons praatten jullie nu Duits" is een veel door Amerikanen gebezigde zin. Er klopt helaas weinig van. Zelfs als de VS zich niet had bemoeid met het Europees strijdtoneel hadden de Russen hoogstwaarschijnlijk de nazi's wel van de kaart geveegd. We waren dan echter ook in West-Europa de sigaar en tot 1991 satellietstaten van de Sovjets geworden.

Zonder de VS praatten de oudere generaties kortom Russisch. Getuige de huidige trammalant (en het treurige 50 jaar lang verleppen van o zo mooie landen) in Oost-Europa mogen we in onze handjes knijpen dat dat nooit zo ver gekomen is - dat we niet Russisch, Chinees of Duits praten, maar Amerikaans mag kortom wel wat vaker bejubeld worden.

Maar stél, de Duitsers hadden wel gewonnen. Niet dat het leuk zou zijn om in een totalitaire fascistische dictatuur te leven, maar stel. Praatten we dan nu daadwerkelijk Duits als wereldtaal? Ik durf het te betwijfelen. De feiten spreken voor zich.

Direct na WO2 was 50 procent van de wereldeconomie Amerikaans, net als de helft van al het goud en zilver. Letterlijk de helft! Dat zakte terug, natuurlijk, tot 30 procent in 1970 en ongeveer 24 procent vandaag de dag. Maar het lijstje is nog veel langer:

In 1945 was 46 procent van de wereldwijd opgewekte elektriciteit Amerikaans. 59 procent van de oliereserves waren in handen van de VS. De VS bezat tevens 80 procent van de nog niet verlopen patenten, 99 procent van de televisies, 70 procent van de telefoons, 80 procent van de koelkasten. Amerikanen bezaten in 1950 48,2 miljoen auto's en trucks op een wereldwijd totaal van tussen 52 en 53 miljoen - bijna 92 procent. 

De VS waren, mede dankzij niet kapotgebombardeerd te zijn in twee wereldoorlogen, kortom niet alleen de grootste wereldmacht, maar vérreweg de grootste. Onbetwist en ongekend. Ook de nazi's en de Sovjets hadden de Amerikanisering van de wereld niet kunnen tegenhouden. Al hadden we Duits of Russisch gepraat na WO2, dan nog was de 20e eeuw uiteindelijk een Amerikaanse eeuw geworden.

Bron voor de post-WO2-cijfers:
Reinhold Wagnteitner: "The Empire of Fun, or Talkin' Soviet Union Blues: The Sound of Freedom and U.S. Cultural Hegemony in Europe." Diplomatic History 23, No. 3, 1999. 499-524.

Wil je je eigen column submitten? Mail je stuk o.v.v. je username naar bert@fok.nl!