Dennen(on)rust

In 2008 fietsten mijn vrouw en ik met een paar fietsvrienden tijdens het pinksterweekend door Gelderland en kwamen toen ook door Wageningen. Daar bleven we even stilstaan bij hotel De Wereld. Hotel De Wereld is namelijk een historische plek en ook al zie je dat niet zo aan de buitenkant, het is toch een plek waar je niet zomaar even langsfietst. Je stapt af en bedenkt dat daar de overgave van de Duitsers heeft plaatsgevonden op 5 mei 1945. De ondertekening kwam pas een dag later in boerderij Nude, even buiten Wageningen, dus ook daar in de buurt.
Nu, bijna zeventig jaar later, wilde men daar alsnog mensen die de oorlog hebben meegemaakt 'deporteren'. Ze moesten hun verzorgingshuis verlaten omdat ze te weinig zorg nodig hadden. Het ging om 32 ouderen.

Wat was er aan de hand? In de nieuwe Zorgverzekeringswet komen alleen mensen die continue zorg behoeven nog maar in aanmerking voor opname in een verzorgingshuis. Die wet gaat pas in op 1 januari 2015, maar in de gemeente Wageningen wilden ze nu al dertig ouderen uit verzorgingshuis Dennenrust flikkeren. Die mensen zijn volgens de gemeente niet voldoende hulpbehoevend en de stichting Jah-Jireh Woonzorg, de overkoepelende stichting van Dennenrust, moest ervoor zorgen dat die mensen per 1 oktober vertrokken zijn. Anders zou de stichting een dwangsom opgelegd krijgen van de gemeente. Volgens de gemeente waren de landelijke criteria om in een verzorgingshuis te mogen wonen aangescherpt en dus moesten die ouderen oprotten. De stichting Jah-Jireh is een stichting die zorg biedt voor en door Jehovah's getuigen. De stichting gaf bij de gemeente aan dat de bewoners een appartement bij Dennenrust huren en dan de zorg of verpleging kopen. Op die manier lopen ze zelfs vooruit op de nieuwe Zorgverzekeringswet, want ze scheiden op die manier wonen en zorg financieel van elkaar, aldus de stichting. Jah-Jireh kreeg echter bij de gemeente geen poot tussen de deur, om het maar symbolisch te zeggen.

Echtparen dreigden op die manier te worden gescheiden van elkaar. Moet je je voorstellen: je bent allebei dik boven de tachtig en houdt al sinds je kindertijd van elkaar. Je bent meer dan zestig jaar getrouwd en hebt lief en leed met elkaar gedeeld en dan komt een of andere kutambtenaar vertellen dat de een mag blijven en de ander moet oprotten. Dat is voor veel ouderen dodelijk. Burgemeester Geert van Rumund van Wageningen zei: 'Het is schrijnend, maar een gevolg van de Nederlandse wetgeving.' Hij vond het heel erg vervelend, maar moest helaas de wet handhaven. Dat is de taak van de gemeente.
Half Wageningen loopt of fietst door rood licht, niemand steekt de hand uit als hij wil afslaan, zelfs automobilisten geven vaak geen richting aan en voor- en achterlichtjes zie je nog maar weinig branden in het donker. Nooit wordt er een bekeuring uitgedeeld, maar nu moet Geert ineens de wet gaan handhaven.
En de man loog ook nog eens, want de regels waren nog helemaal niet aangescherpt. Dat gebeurt pas op 1 januari 2015. Hij gaf de schuld aan de wet en de regering, maar in feite moesten de ouderen uit het tehuis omdat ook in het bestemmingsplan van de gemeente stond dat er in Dennenrust alleen ouderen mogen wonen die volledig afhankelijk zijn van zorg. Dat bestemmingsplan was er al voor de nieuwe zorgwet en de gemeente heeft dus zelf toegestaan dat er ouderen wonen die geen continue zorg nodig hebben, terwijl dat tegen het bestemmingsplan was.

Staatssecretaris van Rijn heeft terecht de gemeente Wageningen op de vingers getikt. De ouderen mogen nu blijven. En dat zonder dat het bestemmingsplan is gewijzigd. Dus de gemeente maakt eerst een hoop kabaal en als de staatssecretaris dan wat anders zegt, kruipt men meteen in de schulp.
Volgens Van Rijn moet er bij nieuwe bewoners goed naar de criteria worden gekeken, maar mogen de huidige bewoners gewoon blijven.
Dat is natuurlijk aardig van de staatssecretaris, maar het is wel zijn eigen wet die door de gemeente fout werd geïnterpreteerd. Die wilde de huidige bewoners al dumpen.
Nu krijg je natuurlijk rechtsongelijkheid in Nederland. Laten we dat bestemmingsplan er even buiten laten.
Je loopt straks natuurlijk de kans dat de ene gemeente de wet weer anders gaat interpreteren dan de andere en dat het ene verzorgingstehuis er anders mee omgaat dan het andere. Er zijn nu al tehuizen die gaan sluiten. Ook in de nieuwe wet staat echter dat mensen die nu al een plaats hebben in een AWBZ-instelling daar gewoon recht op blijven houden. Er verandert alleen iets als iemand recht op zorg heeft volgens de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO), zoals een huishoudelijke hulp. Dan hangt het van de gemeente af hoe die met de WMO omgaat. Ik wens de ouderen die nu nog thuis wonen in Wageningen veel sterkte. Straks moet je voor een operatie kijken in welk ziekenhuis je in Nederland het best kunt worden geopereerd en als je zorg nodig hebt, maar niet aan de criteria voor opname in een verzorgingstehuis voldoet, kun je maar beter kijken welke gemeente het best voor jou met de WMO omgaat en dan verhuizen. Vervolgens moet je dan maar hopen dat er na nieuwe gemeenteraadsverkiezingen in dat opzicht niets verandert. Ik ben bang dat het een zooitje wordt.

Eigenlijk was het in Dennenrust juist goed opgelost. Ouderen die constant verzorging nodig hebben, konden samen met hun partner een woning in het tehuis huren. Op die manier kon de partner de verzorging leveren die anders door een huishoudelijke hulp moest worden gedaan. Dat is efficiënt en goedkoop. Twee woorden die ze bij de gemeente Wageningen blijkbaar niet kennen. Mocht de partner die verzorging nodig heeft overlijden, dan kan degene die de ander kon verzorgen wellicht nog anderen verzorgen. Maar diegene kan ook verhuizen, want dat doen veel mensen die hun partner verliezen. Het probleem zat echter in het feit dat Dennenrust een verzorgingstehuis is. Straks mogen er alleen nieuwe bewoners bij die continue verpleging nodig hebben. Daar kan de partner dus niet bij zijn. Dat is inefficiënt en onnodig duur. Maar volgens mij kan het ook anders.

In de nieuwe wet staat dat het verblijf van kwetsbare patiënten thuis geborgd moet worden. Het is dus praktisch gezien goed dat bijvoorbeeld een echtpaar waarvan de een zorg nodig heeft en de ander die kan leveren, bij elkaar wonen. Dat noemen we mantelzorg.
De gemeente moet daarnaast zorgen voor ondersteuning van de burgers en de WMO regelt de ondersteuning die past bij de persoonlijke omstandigheden van de mensen. Volgens de Zorgverzekeringswet gaan wijkverpleegkundigen thuis meer verpleging en zorg leveren.

Het is dus handig om die mensen zo dicht mogelijk bij de klanten te hebben. Daarom zou ik van Dennenrust een geïntegreerde samenlevingsvorm maken waar in hetzelfde gebouw ook de huisartsenpost en de wijkverpleging zijn gehuisvest. Precies zoals de regering het wil. Op die manier kunnen ook ouderen die zorg behoeven, maar geen continue zorg, zolang mogelijk samen met hun partner in hun huurhuis in Dennenrust blijven wonen.
Wat moeten tehuizen zoals Dennenrust dus doen? Noem het geen verzorgingstehuis meer, maar een geïntegreerde woongemeenschap. In die woongemeenschap wordt mantelzorg geboden en kan de wijkverpleging makkelijker goede zorg op maat leveren. Precies zoals de staatssecretaris en de verzekeraars het bedoelen. Het ei van Columbus.