Zomergasten: Wouter Bos

Diverse FOK!-columnisten kijken op maandagavond terug op het seizoen 2013 van Zomergasten. Deze week harry64 over Wouter Bos.

Ik en de PvdA is vaak water en vuur. Dat is niet altijd zo geweest. Heel vroeger, toen ik nog zo'n klein bijdehandje was dat mijn meninkje nauwelijks meewoog in de grotemensenwereld, was mijn vader bouwvakker, waren we lid van de VARA en de partij was natuurlijk de arbeiderspartij bij uitstek, de PvdA.

Tot mijn verbazing blijken Wouter Bos en ik elkaar in leeftijd niet zo veel te ontlopen. Tijdens de zeer zeker boeiende uitzending ontdekte ik raakvlakken en verschillen in moreel, politiek en levensbeschouwing.

Zo heeft bijvoorbeeld, in tegenstelling tot Wouter Bos, mijn moreel kompas geen religieus gepolariseerd naaldje. Ik keek er eigenlijk zelfs een heel klein beetje van op dat Wouter vertelde dat religie hem deels gevormd heeft tot wie hij nu is. Het verhaal dat hij vertelde, hoe hij uiteindelijk de verhoudingen tussen religie en zijn eigen identiteit vormde, vond ik best wel boeiend.

Nu komt dat ook wel omdat Wouter Bos een goede verhalenverteller is. Hij weet op een vlotte manier een goede sfeer neer te zetten. Hij weet feilloos de juiste mimiek, boven- en ondertonen te plaatsen. Ook het guitige bekkie en de jongensachtige uitstraling van deze vijftiger zorgden ervoor dat ik het allerminst een saai interview vond. Het hele gebeuren heeft wel een beetje een perfect gemanicuurde bijsmaak maar de spontane momentjes zijn goed geregisseerd. Ja meneer Bos, ik zet ook wel eens het geluid uit om het 'plaatje' te laten spreken.

Afijn. Wat ik leuk vind aan Wouter is de manier waarop hij metaforen gebruikt om soms complexe zaken met de nodige humor te vertalen naar situaties die makkelijker te omvatten zijn. Ik heb bij zijn persoon een beetje het beeld van een gepassioneerde dwarse idealistische romanticus. Maar ook iemand die zeer goed kan relativeren. Dat rationele relativeren zorgt dan soms wel weer eens voor een conflict met de ideële romanticus.

Waar nodig keek hij op z'n tijd ook wel eens kritisch naar zichzelf. Herkenbaar voor socialistische politiek vond ik zijn uitspraak die uit de basis van zijn jeugd komt dat, 'drukker zijn met mensen van heel ver weg, dan met die van dichtbij, is een socialistische ziekte', wel een mooie. Eigenlijk is dat nog steeds zo. Uiteindelijk deed dit besef hem besluiten om voor zijn gezin te kiezen. Ik persoonlijk vind dat een 'juiste' keuze. Dat idealisme komt ook bovendrijven als Bos vertelt dat hij nu met minder salaris beter op zijn stek zit bij de VU dan met een topsalaris op een hoge positie die weinig bevrediging in het werk oplevert.

Het fragment met Pim Fortuyn en Bos zijn visie daarop verraste mij wel, eerlijk gezegd. Ik vond dat Wouter mooi onder woorden wist te brengen wat de kracht van Fortuyn was. De 'I feel your pain'-methode. Bos probeerde deze truc later zelf ook toe te passen maar slaagde daar niet helemaal in. Naar mijn bescheiden mening komt dat doordat Fortuyn 'I feel your pain' op een dusdanige wijze kon neerzetten dat deze binnen de diverse culturen in Nederland herkend werd. Ik vond de methode van Bos meer nivellerend, iedereen moest maar wat meer naar elkaar toekomen.

Dat kwam later nog eens duidelijk terug toen Wouter de Duitser Joska Fischer aanhaalde. Meneer Fischer wist wel op een mooie manier de nog altijd bij een deel van de bevolking levende pijn van WO2 weer te geven en de strategische stommiteiten van de nazi's te benoemen. Waar het vervolgens misgaat, vind ik, is wanneer Fischer nationalisme als het grote kwaad duidt dat een één Europa in de weg staat. Ook Wouter Bos gelooft, net als zijn voorbeeld, dat je nationaliteiten en de daarbij behorende nationale cultuur kan nivelleren. Kennelijk is 'nivelleren' ook een socialistische ziekte of snapt Wouter Pim nog niet helemaal zo goed als hij zou willen. Pim begreep in ieder geval wel heel goed dat 'I feel your pain' voor moslims een andere interpretatie heeft dan voor westerlingen. Maar de verschillen daarin met Nederlanders, Duitsers, Fransen, Grieken e.d. zijn ook groot

Daarbij stappen Bos en zijn EU-eenheidsgehaktmolen ook te makkelijk heen over het feit dat alleen de eenheid van munteenheid niet genoeg is, die eenheidsmunt moet ook overal hetzelfde waard zijn. Dat fiasco werd behendig ontweken.

Ook grappig om te zien, is dat Wouter een goede politieke spin wel waardeert. De spin moet wel voldoen aan de voorwaarden dat hij moreel verantwoord is en niet is gebaseerd op een leugen. Het voorbeeld van de 'goede' spin is een fictieve en komt uit een filmfragment. Vervolgens is het voorbeeld van een 'foute' spin er een van het CDA dat net over de rand van de afgrond is gegaan. Dan ook nog het CDA als meesters van de politieke spin benoemen en respect voor Jack de Vries betuigen... hoe wil je nu ooit aan een moreel correcte spin komen, Wouter? Zou je dat ooit nog eens een keer willen uitleggen? Bij voorbaat dank.

Toch was deze aflevering erg leuk om naar te kijken met alle film- en muziek fragmentjes en een charismatische Wouter Bos.