Het nut van beledigen

Moet dat nu weer? Weer een columnist die over meningsuiting moet zeiken? Weer een column over de grenzen hiervan?

Ik weet het. Het is nogal dubbel als columnisten hierover beginnen. Het is niet mijn eerste levensdoel, maar als ik de gelegenheid krijg om met columns een leuke boterham te verdienen, doe ik het meteen. Is het veilig stellen van het uiten van mijn mening dan toch een beetje preken voor eigen parochie?

Nou, nee. Waar ik nu eens voor wil pleiten is het “op tijd je kop houden”. Voor een beetje terughoudendheid in het spuien van meningen. Voor de vrijheid van het eens niet uiten van een mening.

Kijk. Ik ben een absoluut voorstander van het vrije woord. Ieder mens heeft een mening en het beperken daarvan is misdadig. Ik blijf van mening dat het uiten van meningen en de daaropvolgende discussies voor een betere en prettiger wereld zorgen. Maar daarmee geef ik dus ook meteen aan dat er een doel moet zijn voor het uiten van die mening.

Er kunnen meerdere doelen zijn. Soms kan het delen van je eigen ervaring een bemoediging zijn voor anderen. Jouw ellende en jouw overleven kunnen een hart onder de riem zijn voor hen die hetzelfde meemaken. Maar ook humor heeft een doel. Wat is een wereld zonder vermaak? Zonder een glimlach op gezichten? Of juist een traan op iemands wang? Emoties bepalen het mens-zijn en wat mij betreft is er geen hoger doel dan zijn wat je bent.

In die zin betrap ik mezelf er ook wel eens op dat ik zaken te veel bagatelliseer. Ik wil bepaalde muziek soms ook als “minder” neerzetten. Terwijl die wel in behoeften voorziet. Wie ben ik om te veroordelen dat mensen genieten van Jantje Smit of Fransje Bauer? Ik kan een mening over Jantje Smit of Fransje Bauer geven, maar hun fans gaan door mijn mening echt niet afhaken. De muziek verandert er niet door en niemand gaat er slechter of beter van zingen. Toch kan ik wel humor- en smaakvol mijn mening over Jantje brengen en lezers laten glimlachen, zonder meteen al zijn fans in de zeik te zetten.

Daarmee kom ik ook bij mijn punt. Wat wil ik met het ventileren van mijn mening bereiken en wanneer is het de moeite waard?

Als ik echt iets wil veranderen, kan ik beter in actie komen dan enkel iets te roepen. Als ik de islam wil bestrijden of christenen van hun geloof wil brengen, zal ik een alternatief moeten bieden. Als ik rechts Nederland over wil halen moet ik de politiek in gaan en een verdomde goed ander verhaal brengen. Als ik “luie flikkers die van mijn centen profiteren” aan het werk wil hebben, zal ik met aantrekkelijke plannen moeten komen om ze daadwerkelijk iets nuttigs te laten doen.

Eén ding weet ik  zeker. Als ik christenen, moslims, rechtse denkers of werklozen voor respectievelijk mongolen, terroristen, nazi's of uitvreters uit ga maken, gebeurt er geen flikker. Zij komen niet in beweging en ik schiet er niets mee op. Op z'n best voel ik me even opgelucht omdat ik mijn ongenoegen heb kunnen spuien, maar er verandert niets.

Waar kan ik het dan wel over hebben? Nog zat!
Ik kan geweld, terrorisme en onderdrukking gewoon veroordelen zonder meteen een god of profeet te beledigen. Ik kan best een scherp oordeel hebben over het niet inenten van christelijke kinderen, zonder de bijbel in de fik te steken. Ik vind dat ik een politiek leider best stevig aan kan vallen, zonder meteen al zijn of haar kiezers voor randdebielen uit te maken.

Mijn eigen waarheden en meningen veranderden ook met de jaren. Was ik dan eerst een volslagen idioot? Nou nee. Ik wist gewoon nog niet beter (vind ik nu). De verandering in mijn denken was het gevolg van voortschrijdend inzicht. Constante beledigingen hadden hier geen enkele bijdrage in.

Wat is dan het nut van beledigen? Dat jij even lekker kunt schelden? Tja. Als dat jouw eerste levensdoel is.