Zoeken naar woorden

Ik kan daar niet tegen. Mensen die precies verklappen wat er te gebeuren staat in een film die je samen aan het kijken bent. "Nu moet je opletten, want er komt zo een spannend stukje!" Mensen die hun mond niet kunnen houden. De volgende keer stuur ik ze het huis uit. Maar wat moet je als je getrouwd bent met zo'n iemand?

In de trein zit een stel voor mij van - ik schat - een jaar of veertig. Ze zijn beiden aan het puzzelen. Hij begint net aan een sudoku uit het Metrokrantje en zij streept woorden weg in een woordzoeker. De punt van haar balpen glijdt langs een brij van letters. Ik ben daar erg slecht in. Misschien kijk ik te precies en ben ik teveel op zoek naar de woorden die gevraagd worden. Misschien is afstand nemen wel het beste met dit soort puzzels. Nee, sudoku is dan meer iets voor mij. Je weet wel, zo'n puzzel met van die cijfertjes in hokjes. Rekenen, mogelijkheden, uitsluiten, opeens komt alles samen. Het moet altijd kloppen en dat doet het dan meestal ook. Ik kan mij helemaal vastbijten in zo'n puzzel.

Het is al weer een tijd geleden dat ik zo'n puzzel deed. Ik kan mij nog herinneren dat ik vroeger samen met mijn vader op een regenachtige zondag rond de tafel zat te puzzelen. Hij deed dan van die cryptogrammen. Ik begreep daar toen nog geen hout van. Respect had ik ervoor. Je kon hem blij maken met een boekje vol met die dingen, liefst vijf sterren. Als ik dan zo'n boekje voor hem meenam, trakteerde ik mezelf op een boekje met logische puzzels.

De man voor mij blijkt eigenlijk helemaal niet bezig met zijn eigen puzzel, maar meer met die van zijn vrouw. Herhaaldelijk kijkt hij over zijn brilletje naar haar blaadje en wijst precies het woord aan dat zij op dat moment zoekt. En dat doet hij niet één keer. Nee, hij flikt dat telkens weer! "Kijk, daar", en met zijn pen wijst hij haar het volgende woord aan. De dame raakt zichtbaar geïrriteerd. Op een gegeven moment klapt ze met een zucht haar boekje dicht en bergt het op in haar tas.

Het tafereel doet mij denken aan een nichtje van mij dat met een houten legpuzzel in de weer is. Zo'n legpuzzel met vormpjes. De dreumes van een jaar of drie schuift en probeert het eerste stukje. Dat past niet meteen in de eerste de beste uitsparing. In de tweede ook niet. Ik denk: "Ze komt het juiste vormpje vanzelf tegen." Mijn schoonzusje (haar mama) corrigeert: "Nee, daar hoort hij niet, hè? Dat zie je toch?" Ik schrik van wat ik hoor en ben voor een moment uit het veld geslagen. "Kijk, dáár hoort hij", en ze pakt het stukje uit de handen van haar dochtertje en geeft 'het goede voorbeeld'. Ik zit mijzelf op te vreten. "Laat haar dat nou toch zélf doen. Daar is het toch een puzzel voor?", reageer ik. Kinderen horen dat zelf te ontdekken. Daar leren ze van. Ze leren niet alleen van gewoonweg dom nadoen.

Terug naar de coupé, waar een relatie op het randje van de afgrond balanceert. Iemand moet dit stel uit hun lijden verlossen. Iemand moet deze man een klein zetje geven in de juiste richting. Op zijn blaadje heeft hij nog maar één zielig getalletje ingevuld. Dat krijg je ervan als je alleen maar met de puzzel van een ander bezig bent. In mijn hoofd ontvouwt zich een wreed plan. Naast mij ligt dezelfde Metro. Ik blader hem door op zoek naar de puzzel. Gevonden! De maagdelijke puzzel staart mij aan. Geen tijd te verliezen, dus vul ik als een heuse 'sudoku-grootmeester' de getalletjes in. De training van vroeger werpt zijn vruchten af.

In no-time heb ik de puzzel klaar, terwijl mijn overbuur nog zoekende is naar zijn derde getalletje. Zijn pen rust op het vakje ergens in het midden. Ik check snel mijn Metro en fluister: "Acht..." Hij kijkt even om, richt zijn blik vlug weer op zijn blaadje en vult na enig rekenwerk het getal acht in. Hokje ernaast. "Zeven", fluister ik weer. Hij kijkt niet om, krabbelt wat in de kantlijn en noteert een zeven in het hokje. En zo gaat dat de hele puzzel door. "Acht, drie, zes, drie, één." Elk getal zeg ik hem voor, zoals hij dat zojuist ook bij zijn reisgenote deed. Uit de hoek hoor ik gegniffel komen. Van de dame. Ze pakt haar boekje weer uit haar tas en puzzelt verder met een grijns op haar gezicht.

---

Klik hier voor de volledige flyer