Kunst is een varken
Kunst hoeft niet mooi te zijn. Kunst moet uitdagen, een andere kijk op de werkelijkheid geven, aanzetten tot nadenken en nieuwe inzichten geven. Wil je alleen mooi, zoek dan je heil in design of huisvlijt, maar val kunstenaars er niet mee lastig. Wil je kunst, verwacht dan geprikkeld, geprovoceerd, door elkaar geschud en gechoqueerd te worden. Want daar is het namelijk voor, kunst. Dat leerde ik lang geleden al, toen ik zelf op de Kunstacademie zat en in dat kader muren maakte met chocoladepasta en yoghurt en sieraden van plastic afval en kroonkurken. Conceptuele kunst heet dat en daarin draait het dus meer om het idee erachter dan om de esthetisch verantwoorde uitvoering. Je moet het maar weten.
Er zijn twee Drentse kunstenaars die dat in ieder geval maar al te goed weten. Zij doen aan ‘eetbare kunst’ en zijn de bedenkers van het Varkenhuis dat nu ook naar Tilburg komt. Tenminste, als de bewoners van het plein waar het Varkenhuis moet komen, ophouden met tegenstribbelen.
Ze begrijpen elkaar niet de buurtbewoners en de kunstenaars. De ene partij wil dat mensen zich meer bewust worden van waar hun voedsel vandaan komt, terwijl de andere partij zijn varkens liever anoniem betrekt, uit de supermarkt en in plakjes.
En dat terwijl de doelstellingen allemaal zo heerlijk puur zijn. Een jaar lang mogen de pleinbewoners twee varkens verzorgen, te eten geven van hun eigen voedselresten, vertroetelen en een band met ze opbouwen. Met als beloning: varkensvlees. Een goed, eerlijk stuk varkensvlees dat een heerlijk leventje heeft gehad. Want na een jaar is het gedaan met de varkens. Dan belanden ze op de barbecue van diezelfde buurtbewoners en is de cirkel rond. Zo eten ze wat ze erin gestopt hebben en investeren ze in de kwaliteit van hun barbecuevlees voor 2013. Kweek je eigen vlees. Mooi toch?
Nee, helemaal niet mooi. De bewoners willen niet dat hun mooie plein een varkensstal wordt. ‘Varkens horen niet middenin een woonwijk’, zeggen zij en voeren stankoverlast en overmatig veel ongedierte als argumenten aan. Zij hebben vast nog nooit gehoord van conceptuele kunst. Maar reuring is er wel, en dat is nu juist de kunst. En de uitvoering? Ach, dat is dan bijzaak.
Wat zou ik vinden van een troetelvarkensmesterij in mijn buurt, vraag ik me af tijdens een wandelingetje door mijn eigen wijk. Nog voor ik een antwoord heb bedacht, word ik gedwongen om met een grote boog om een berg afval op het trottoir heen te lopen. Een opengereten vuilniszak? Een straatvervuiler? Of is het misschien kunst? Het zet me in ieder geval wel aan het denken. Misschien heeft Tilburg wel varkens genoeg.