Achterhaald-Gereformeerd

In mijn columns ga ik met een zekere regelmaat tekeer tegen Christenen die zich met een beroep op de Bijbel nogal misdragen. Die hun geloofsgenoten de maat menen te mogen nemen, die mensen met andere geloofsopvattingen of levenswandel willen beknotten in hun vrijheid. Ik heb moeite met bevolkingsgroepen die met de rug naar de rest van de samenleving toe wensen te staan. Begrijp me niet verkeerd: ik ben fel voorstander van de Godsdienstvrijheid. Maar dus ook voorstander van het recht van een ieder, om zijn leven in te richten op de wijze die hem goeddunkt. Als hij op zondag naar de kerk wil, als hij tussen vrijdagavond en zondagavond geen elektrisch licht wil gebruiken, als hij geen varken wil eten. Maar dus ook als hij op zondag boodschappen wil doen, voor het huwelijk seks met een mede-volwassene wil hebben of geintjes wil maken over de Schepper, zijn zoon of zijn Arabische profeet. De Christen, de Moslim, de Hindoestaan, de Jood, de Mormoon of de Heiden: ze zijn mij allen even lief, en behoren allen onverkort de vrijheid te hebben, er eigen levensopvattingen op na te houden en hun leven daar dus ook naar in te richten.

Het ergste vind ik toch de Moslim-predikers die uit naam van de Profeet haatzaaien en zelfs oproepen tot geweld jegens andersgelovigen of homoseksuelen. Of de Staphorster ouderling die zich vergrijpt aan een zestienjarig meisje, nadat hij dat kind heeft wijsgemaakt dat ze maar beter kan meewerken omdat God het onder de noemer van ‘predestinatie’ immers zo heeft beschikt. De Amersfoortse dominee die vindt dat je kinderen mag afranselen met een broekriem omdat de Bijbel onderwerping van de jeugd aanbeveelt. Okee, ook Heidenen plegen misdrijven, maar zij verschuilen zich daarbij in ieder geval niet achter een boek, een onbekende Grootheid of anderszins. En dat met de rug naar de rest van de samenleving toe staan, dat vind ik erg pijnlijk.

Daarom was ik aangenaam verrast door een column van de hand van Gert-Jan Segers op de website van de ChristenUnie, waarop ik door een bevriende stadsgenoot werd geattendeerd. Segers gaat nader in op de uitlatingen van Mark Rutte, die de leden van de SGP “best leuke mensen” zegt te vinden. Ik citeer Segers even: Soms wordt de 'bevindelijkheid' geobjectiveerd door een waslijst aan gedragingen, kledingvoorschriften, de juiste Bijbelvertaling, mediagebruik en voorgeschreven geloofservaringen die hun eigen leven zijn gaan leiden. Aan de hand van die criteria worden soms harde oordelen geveld over anderen binnen en buiten de eigen gezindte. Het is ook een groep die zich steeds meer is gaan terugtrekken in veilige enclaves op de biblebelt, met eigen scholen, een eigen krant en waarbij de SGP geacht wordt de politieke verdediging van die eigen ruimte te voeren. Die subcultuur en de houding naar anderen is niet alleen maar “leuk”.

Daarna gaat Segers in op mooie ontwikkelingen in de Verenigde Staten. Daar is een nieuwe stroming van orthodoxe Christenen ontstaan, die de rest van de samenleving niet langer de rug wensen toe te keren. Een stroming die vooral in de grote steden opgeld doet. Maar zonder de eigen principes te verloochenen, en dat hoeft natuurlijk ook niet. De vanaf de kansel en tijdens huisbezoeken verkondigde ontmoediging van het omgaan met aanhangers van andere gezindten is niet langer aan de orde. Op het Amerikaanse platteland, echter, blijft de orthodoxe Christen zijn andersdenkende dorpsgenoot nog steeds de rug toekeren, stelt Segers.

Dat zie je ook in ons land. In de Bible-Belt verschuilt het Christelijk-Orthodoxe volksdeel zich nog steeds in zijn eigen bastion van bekrompenheid en onverdraagzaamheid, terwijl in onze grote steden deze mensen middenin de samenleving staan. Niet zo heel lang geleden diende ik in mijn woonplaats Amsterdam als Sinterklaas op te treden. Ik werd geschminkt door iemand die overtuigd lid is van een orthodoxe Christelijke kerk. Dat was in een dorp op de Bible-Belt ondenkbaar geweest. Sinterklaas neigt immers naar het heidense en heeft bovendien een zwaar Katholiek accent. Kijken we even naar gebeurtenissen in een Bijbels boerendorp. Daar wordt de dochter van een gescheiden onderwijzeres door een ouderling van haar Gereformeerd-Vrijgemaakte kerk te eten gevraagd. Aan tafel wordt het kind uitgehoord over de vraag of die nieuwe kennis van mama weleens blijft slapen. Na het bevestigende antwoord werd een brief op poten naar de eveneens gereformeerde werkgever van de vrouw verzonden, waarna de werkrelatie dusdanig was verstoord, dat de vrouw in kwestie noodgedwongen op zoek moest naar een andere baan. Is die meneer daar vervolgens op afgerekend? Nee. In tegendeel. Hij is nu dominee, een paar dorpen verderop in de Bible-Belt, in Waddinxveen, als ik mij niet vergis. En ik kan het weten. Want die vrouw in kwestie is inmiddels mijn echtgenote en die toen nog heel jonge dochter zit terwijl ik dit schrijf hier aan tafel haar huiswerk voor klas 5 van het VWO te maken. Een ander drama: een meneer uit het Oosten van ons land werd betrapt op, en veroordeeld wegens incest. Na het uitzitten van zijn straf verhuisde hij naar het Westelijk deel van de Bible-Belt. Om daar namens zijn Gereformeerd-Vrijgemaakte kerk toezicht te houden op de plaatselijke Gereformeerde basisschool. De leiding van de school wist van het verleden van de man, maar trad tegen deze gang van zaken desondanks niet op. Dan kun je als Christen wel een hoop kritiek hebben op dat losgeslagen Heidense volksdeel, maar een openbare school die willens en wetens een rol toebedeelt een aan veroordeelde pederast? Ik zie dat eerlijk gezegd niet zo gauw gebeuren. Regelmatig fulmineer ik tegen het ontbrekende zelfreinigend vermogen binnen het Islamitische volksdeel, maar dat probleem speelt dus ook binnen andere geloofsgemeenschappen. En dat is erg, want dat zelfreinigend vermogen is de moeder aller verbeteringen. Gereformeerd-Vrijgemaakten stemmen doorgaans ChristenUnie. Gert-Jan Segers is een kopstuk binnen die partij: directeur van hun Wetenschappelijk Bureau.

Gert-Jan Segers is aardig op de goede weg met zijn pleidooi aan het adres van de SGP en de nóg orthodoxer achterban van die partij. Om zich niet langer schuil te houden in de Bible-Belt en zich niet langer te beperken tot het Reformatorisch Dagblad, maar een opener houding in te nemen jegens de Nederlandse samenleving. Maar ik doe ook een oproep aan Segers en de zijnen. Want ook binnen hun eigen iets-minder-maar-toch-nog-altijd-behoorlijk-orthodoxe geloofsgemeenschap -de achterban van de ChristenUnie dus- moeten nog bergen werk worden verzet alvorens die partij echt alle muren tussen zichzelf en de rest van de samenleving zal kunnen slechten. Iets met een splinter en een balk, iets met zonder zonde en de eerste steen. Dat geldt voor mij, maar zeker ook voor het Orthodox-Gereformeerde volksdeel, dat zich “Vrijgemaakt” noemt. Dat woord suggereert vrijheid. Maak dat dan ook waar!