Weer uit met Jan

Nee, het sloeg nergens meer op. Hadden we het op ons genomen om ouwe Jan geregeld eens mee te nemen op een uitje, bleek het alweer een half jaar geleden te zijn. En ja, we zijn zo druk als malle pietje, maar dan nog is het niet te verkopen. Dus toen mijn vrouw weer eens ging koffie schenken in het verzorgingshuis sprak ze meteen met hem af. Zaterdagmiddag, 1 uur, nu twee weken geleden. We zouden er een mannenfeest van maken, geen vrouwen erbij.

Het weer was echt briljant, zonnig, geen wind, een graad of zeven. Het was de mooie zaterdag net voordat de vorstperiode begon. We namen de weg binnendoor naar het Ambachten- en Speelgoedmuseum in Terschuur. Daar waren we een paar weken eerder al met de kleinkinderen, en toen wist ik al meteen: dit is wat voor Jan. Binnen zette ik Jan meteen in een rolstoel en betaalde de entree. Eerst een bakkie? Nee, eerst kijken. Okee, doen we.

Terwijl ik dit stukkie tik kijk ik even op naar de buis en zie Hella van der Wijst met de Iceman in een wak gaan zitten. Ze flikt het toch maar mooi, ik zou het  pontificaal verrekken.

Jan genoot, daarvoor hoefde hij niet veel te zeggen. Ik duwde de rolstoel en kon dus zijn gezicht niet zien, maar dat was ook niet nodig. Hij vertelde dat hij als huisschilder was begonnen voordat hij postbode werd. O, ze hebben hier ook een ouwe schilderswerkplaats, met een schildershandkar, daar komen we zeker langs. Het museum is grotendeels split-level: zowat twee meter omhoog of dezelfde afstand omlaag, steeds met een liftje langs een trap. Je rijdt de rolstoel op een plateau, er gaat een klep omhoog zodat de rolstoel er onderweg niet af kan rijden en je haalt een handeltje over. Zo gepiept en Jan kan gewoon blijven zitten. Ergens onderweg werd een polygoonfilm vertoond uit de jaren twintig en dertig. Ik ging er ook even bij zitten, samen met een suppoost. De man bleek al 82 jaar te zijn en samen met zijn vrouw nog enkele dagen per week hier te werken. Meer kon niet, daarvoor had-ie het te druk. Ze moesten ook nog bridgen, fietsen, op de kleinkinders passen, noem maar op. Ze deden dit al zolang het museum bestond, zestien jaar. De eigenaar bleek boven bij de kassa te zitten. Mooi, dan kan ik die onder de koffie lekker even doorzagen. 

Jan genoot van de postkamer, met allemaal PTT-spulletjes uit zijn tijd. Er lag nog zo’n stempel met allemaal wieltjes er aan om de datum  te verstellen. De manier waarop Jan het ding beet pakte zei me genoeg. Kijk, zei Jan, hij staat nog op een datum 26 september 1975, toen werkte ik nog. Natuurlijk lees je dat in spiegelbeeld, dus een leek moet even puzzelen. Hij niet, kun je net denken. Jan herkende alles nog, alsof hij vorige week afscheid had genomen. 

Een verdieping lager was de schilderwerkplaats, met de kar met trappen en ladders. De kar op grote houten wielen met een stalen hoepel eromheen. Prachtig, net als het boerengerief waarmee de broer van Jan werkte. Hij wist nog dat een zeis werd gescherpt op een klein aambeeldje dat in de grond werd gestoken. Dat heette een haarspit, Jan, verderop hebben ze er eentje, ik wijs het wel aan.

We namen eerst maar eens koffie. Jan wilde met alle geweld zijn eigen kaartje betalen.  Acht hele euro’s, nou nou, maar ik snapte het wel. Hij trok dus zijn portemonnee. Vijf euro, toen twee losse, maar de derde was niet te vinden. Ik kapte het dan ook af en zei dat het zo wel heel best was. Ik denk dat-ie hem gewoon niet had, die euro. Onderwijl kon ik met de eigenaar babbelen. Die man was al tientallen jaren oude landbouwwerktuigen aan het verzamelen en spullen van  oude beroepen toen hij de kans kreeg om zijn bedrijf zeer voordelig van de hand te doen. En dan zit je met heul veul geld op de bank, niks te doen. Vindt alleen de fiscus leuk, die weet wel raad met je duiten. Investeren dus. Het gebouw waar we zaten, een kuikenbroederij kwam te koop en hij kocht het meteen. Zestien jaar geleden zette hij al zijn landbouwmachines buiten en spullen voor dertig oude beroepen binnen. Inmiddels is dat uitgegroeid tot 160 beroepen, alsmede heel veel oud speelgoed. Hij vertelde dat hij nog zoveel speelgoed heeft liggen dat de gevers graag ook uitgestald willen zien, dat hij binnenkort weer gaat verbouwen. 200m2 speelgoed erbij, koffiekamers voor de mensen die met touringcars komen, nog zat te doen kortom.

Binnenkort gaan we nog een keer terug, het speelgoed bekijken alsmede de boel buiten. Daar kwamen we gewoon niet aan toe en bovendien was het niet warm genoeg om buiten rond te heisteren. Dezer dagen kwam Jan mijn vrouw tegen, hij was ondanks de kou lekker aan het fietsen. Hij vertelde dat hij nog steeds aan het nagenieten was, dat moest ze maar aan haar man vertellen.

Missie geslaagd dus? Jep, missie geslaagd.