Plaatsvervangende schaamte [vijf minicolumns]

Geïnspireerd door het publieke gerommel en amateurisme van het CDA in de afgelopen weken vertellen LvanLier, Neuskleuter, Kuifkrullen, Bakoenin en Tuvokki u in vijf minicolumns wanneer zij plaatsvervangende schaamte ervoeren.

[LvanLier] Treinen zijn te laat. Of te kort. En daardoor te vol. En NS-directeur Ingrid Thijssen maar roepen dat het prima gaat. Want sommige statistieken zien er prima uit: de treinen zijn vaak op tijd. Dat de klanten er niet allemaal in passen, en dus een deel van die klanten op het perron achterblijft, dat zie je in die cijfers niet terug. Dus dan geeft het niet. De reiziger die een tijd extra op het perron heeft staan blauwbekken, ziet dat zijn volgende trein zo'n ding zonder plee is. Geeft niet. De NS, immers, heeft in het hokje van de machinist een stapeltje plaszakken neergelegd. Toen daar op ietwat lacherige toon vragen over werden gesteld, had spoorbazin Thijssen geen antwoord. En dan de reisinformatie. Doet de NS zelf, omdat ze dat beter kan de ProRail. Klopt geen barst van. Ik zag een open brief daarover, aan die Thijssen. En het beschamende antwoord. Niet eens door haarzelf geschreven of ondertekend. NS kon niet meer achterhalen, waarom die informatie niet had gedeugd. Geen idee waarom vele honderden reizigers op het verkeerde been waren gezet en te laat op afspraken kwamen. De NS in de race voor een nieuw meerjarencontract? Ik schaam mij. Plaatsvervangend.

[Neuskleuter] "Wanneer had ik nou voor het laatst plaatsvervangende schaamte?" Vriendlief haalt zijn schouders op. Ik pieker verder: "Ik weet toch zeker dat jij erbij was." Hij kijkt mij aan. "En bedankt hè!" Ik bood gelijk mijn excuses aan, want zo had ik het toch niet bedoeld. Ik schaam me nooit voor hem, want hij is zich zo bewust van mensen in zijn omgeving, dat hij zich dan altijd netjes en beschaafd gedraagt. 
Zelf schaam ik mij sinds mijn 21e sowieso nergens meer voor, sinds ik erachter ben gekomen dat mijn familie ondanks een paar eigenaardigheidjes best normaal en gemiddeld is. En voor mezelf hoef ik mij al helemaal niet te schamen. Ik speel graag theater voor publiek, werk mee aan gekke filmpjes, kan keihard lachen in het openbaar, het kan mij niet leuk genoeg zijn. 
Vriendlief zegt dat de mensen vaak naar mij kijken. Ik zie het nooit. Vriendlief heeft vaak last van plaatsvervangende schaamte. Als ik hem vraag wanneer dat dan was, bleek ik op dat moment steeds bij hem te zijn. Zo toevallig! Helaas zie ik die momenten nooit. De volgende keer ga ik eens opletten wanneer hij plaatsvervangende schaamte voelt. Ik ben zo benieuwd!

[Bakoenin] Ik ben al vanaf het moment dat Scheveningen Holland Sport werd opgeheven fan van Ajax. Ik ben opgegroeid in Duindorp. Duindorp is een onderdeel van Scheveningen en dus was SHS mijn club, maar Ajax was een goede tweede.
Gelukkig maar, want ik ben altijd wel korte tijd van slag als mijn clubje verliest en bij Ajax is daar minder kans op. Ze winnen gewoon nogal vaak. Maar ik kan me ook ergeren als ze slecht spelen. Je kunt dus wel nagaan dat ik me dit jaar tijdens de wedstrijd in en tegen Utrecht behoorlijk heb geërgerd.
Maar dat is nog iets anders als plaatsvervangende schaamte. Toch heb ik die ook een keertje gehad bij een wedstrijd van Ajax. Weet je nog wel? Vorig jaar? Real Madrid tegen Ajax? Het werd maar 2 – 0, maar het hadden dubbele cijfers kunnen zijn. Dat was niet slecht spelen. Dat was bewonderend toezien hoe goed Real speelde. Als je minder kwaliteit hebt dan je tegenstander dan moet je vechten. Je hoeft bovendien niet de Fair Play Cup te winnen. Knokken tot je erbij neervalt. Vraag dat maar eens aan Utrecht.

[Tuvokki] Mijn buurmeisjes waren even oud als ik en met een van de twee zat ik in de klas. Het was de tijd dat winters nog een duidelijk begin en einde hadden. Ergens in de jaren '80. Aangezien het einde van de winter eraan zat te komen wilde mijn vader graag nog één keer naar de duinen om te sleeën. Mijn broer mocht op de voorbank, en ik en mijn buurmeisjes gingen op de achterbank mee. Er stond een van mijn vezamelbandjes van Doe Maar op.
Helaas was de sneeuw niet op alle plaatsen even dik meer, en na een uurtje sleeën kieperde een van mijn buurmeisjes voorover van de slee af toen die een stuk zand raakte.
Met haar bloedende gezicht in een van de poetslappen die altijd in de auto lagen gingen we terug naar huis. Mijn vader startte de auto en alsof de duivel er mee speelde begon "doe maar net alsof" te spelen. Om de boel een beetje op te vrolijken zong mijn vader hard mee. Ik vond het zielig voor het meisje, maar stiekem kon ik er wel om lachen. Ik weet zeker dat mijn broer van plaatsvervangende schaamte door de bodemplaat van de auto ging.

[Kuifkrullen] Ik ging met een vriend naar een optreden. Zoetermeer, de Boerderij. Toch een redelijke zaal. Het stond nog niet voor de helft vol. Eerst kwam de zanger waarom het ging al een uur te laat. Toen hij eindelijk opkwam, kwam hij als een soort Messias het podium opgesprongen. Uitdagend loensend: zijn jullie niet vreselijk blij dat ik er ben? Er werd op z'n zachtst gezegd nogal lauw gereageerd. Tijdens een optreden, dat veel te lang duurde, probeerde hij herhaaldelijk het publiek op te zwepen, wat totaal niet lukte. Hij rende door de zaal, omhelsde bezoekers, riep keer op keer dat dít toch echt een overbekende kraker was die iedereen zou kunnen meezingen. Dat was niet zo. Halverwege de avond liepen er hele groepen mensen weg. Toen hij voor de tweede of derde toegift terugkwam, klapten er hooguit drie mensen. Hij eindigde het optreden met een diepe buiging. Keek nog eens uitdagend de zaal in: Ik weet het, jullie vinden me geweldig, bedankt. En boog opnieuw. Maar toen waren de meeste mensen al hoofdschuddend weggelopen. Het is prima als je denkt dat je Jezus bent, maar niet wanneer je jezelf een hele avond volstrekt belachelijk hebt gemaakt.

En u? Wanneer voelde u plaatsvervangende schaamte?