Betutteling door rechts

Onze minister van Volksgezondheid, Edith Schippers, houdt niet van betutteling. Dat is een belangrijke ergernis van rechts: betutteling door de overheid. Burgers kunnen zelf wel uitmaken wat goed voor ze is; daar is de overheid niet voor nodig.
Postbus 51-campagnes tegen roken worden dan ook niet meer uitgezonden, ondersteunende medicijnen bij het stoppen met roken worden niet langer vergoed en in de kleine cafés aan de haven mag gewoon weer gerookt worden.
Voor het zover was waren er wel heel wat etentjes en weet ik wat nog meer voor cadeautjes nodig om het Edith naar de zin te maken, maar nu danst ze dan ook volledig naar de pijpen van de tabaksindustrie.

Nu ben ik wel de laatste die iets negatiefs over het rookverbod zou moeten schrijven. Ik was ook tegen het rookverbod in kleine cafés zonder personeel. Ik was tot 1999 bovendien een verstokt roker. Maar ik ben dan ook geen minister van Volksgezondheid. Het gaat me dan ook niet om het beleid van deze minister. Het gaat me om de reden van haar beleid: geen betutteling door de overheid.

De filosofie van de VVD luidt: eigen initiatief en individuele vrijheid zijn het belangrijkst. Ik kan het daar volledig mee eens zijn. Betutteling is dodelijk voor de individuele vrijheid. Maar het rookbeleid van de minister is eerder dodelijk voor de burger. Jaarlijks zesduizend meer doden. Dat heeft Stivoro berekend. De ondernemers in de horeca en in de tabaksindustrie varen er echter wel bij. De werkgevers waren dus blij met een versoepeling van het rookbeleid, maar ik vind dat toch wel wat vreemd, want aan de andere kant willen de werkgevers hun werknemers zo gezond mogelijk houden.

Steeds meer werkgevers verlangen van hun werknemers een gezonde leefstijl. Rokers verzuimen meer dan niet-rokers. Bovendien staan ze meer buiten te roken dan dat ze binnen zitten te werken. Allemaal productieverlies. Rokende werknemers kosten de werkgevers dus geld.
VNO-NCW waarschuwt hun achterban er bovendien voor dat dik duur is. Ook overgewicht leidt tot meer verzuim. Werknemers met obesitas verzuimen veel meer dan mensen zonder overgewicht. De kosten van overgewicht voor de werkgevers worden geschat op zeshonderd miljoen per jaar.
Daarom doen veel werkgevers er alles aan om hun werknemers gezond te houden.

Trudy zit al een paar dagen thuis. Ze had onlangs van haar werkgever een abonnement voor de sportschool gekregen. Haar teamleider had de reden daarvan met Trudy besproken. Trudy had namelijk een behoorlijk hoog kortdurend ziekteverzuim. Ze was in het afgelopen half jaar tien keer een paar dagen thuis geweest. De bedrijfsarts dacht dat dit te maken had met haar overgewicht. Trudy was namelijk zeker vijftien kilo te zwaar voor haar lengte. Ze had nu nog geen last van diabetes, maar volgens de arts kon dat niet lang meer duren.
Maar Trudy had helemaal niets met sporten. Bovendien had ze het als alleenstaande moeder met twee puberende kinderen veel te druk om naast haar werk ook nog eens naar de sportschool te gaan. En het overgewicht kwam bovendien omdat ze erg nerveus werd van de krappe tijd die ze had om telefoontjes af te werken in het callcenter. Daarom ging ze allerlei tussendoortjes eten. En dat was erg makkelijk, want in de kantine van het bedrijf hadden ze heerlijke hapjes. En als je nerveus bent, gaan een broodje kroket en een frikadel er wel in.
Ze voelde zich opgejaagd in haar werkzaamheden. Het kortverzuim had ook daarmee te maken. En nu wilde haar werkgever ook nog eens dat ze ging sporten. Het was volkomen vrijwillig volgens de teamleider, maar Trudy snapte heus wel wat er zou gebeuren als ze niet ging en ze dus ook haar overgewicht niet kwijt zou raken. Daarom was ze nu alweer een paar dagen thuis. Ze was volledig van slag.

Dik kijkt naar zijn stapeltje dossiers. Hij weet dat die vandaag nog af moeten, maar hij heeft er helemaal geen zin meer in. Dat komt door het gesprek dat hij net met zijn chef heeft gehad.
Dik is een verstokt roker. Hij is al jaren zo verslaafd dat hij bijna twee pakjes shag per dag rookt. Hij kan er gewoon niet buiten. Hij heeft al alles geprobeerd. Pleisters, een cursus, maar niets hielp. Op het werk is het al jaren niet meer toegestaan om te roken. De werknemers moeten dat maar buiten voor de ingang doen volgens de werkgever. Dik deed dat dan ook regelmatig, maar dat vond de chef ineens ook niet goed meer. De collega’s hadden er wat van gezegd en bovendien verzuimde Dik veel te veel. Hij was zeker acht keer per jaar wel een weekje ziek en dat was volgens de bedrijfsarts te wijten aan zijn rookgewoonte. De chef wilde dan ook niet dat Dik meer dan twee keer per dag naar buiten ging om te roken en hij wilde bovendien dat Dik minder verzuimde. Daarom moet Dik nu medicijnen gaan gebruiken die de zin om te roken doen afnemen en de ontwenningsverschijnselen verminderen. Maar die medicijnen verdwijnen door het beleid van minister Schippers uit het basispakket van de verzekeringen, dus Dik moet dat zelf gaan betalen. Hij krijgt ineens een ontzettende trek in een sigaret, maar hij bedenkt dat hij al twee keer naar buiten is geweest vandaag. Dan maar even naar de wc.

Als de overheid zorgt dat de gezondheid van mensen op de eerste plaats komt en dat daarom maatregelen om die gezondheid te waarborgen genomen moeten worden, dan is dat geen betutteling maar noodzaak. Als je die maatregelen niet neemt, dan worden de kosten van de gezondheidszorg alleen maar hoger. Wat Schippers nu doet is dus eigenlijk de kosten van de gezondheidszorg verhogen, maar dat kan haar geen reet schelen, want ze legt de verantwoordelijkheid voor die kosten bij de mensen zelf. Lekker makkelijk.
Werkgevers hebben echter belang bij gezonde werknemers en die betuttelen daarom die werknemers wel steeds meer door een gezonde leefstijl van ze te eisen. Aan de andere kant verlangen de werkgevers ook steeds meer van steeds minder mensen. Kijk maar eens hoeveel reorganisaties er de laatste tientallen jaren zijn geweest in tal van bedrijven. Het is nog een wonder dat er zo weinig werklozen zijn in Nederland. Maar ik weet wel waar dat aan ligt. Ieder jaar zijn er dertigduizend werknemers die met stress, overspannenheid of burn-out thuis zitten. Die tellen niet mee in de aantallen werklozen.

Sinds dit jaar vallen fitnesscentra in alle vestigingen van een werkgever onder de werkkostenregeling (WKR). Bovendien kunnen de werkgevers kostenneutraal de werknemers abonnementen aanbieden om gebruik te maken van die fitnesscentra. Denk je dat die werknemers die abonnementen en die fitness kunnen weigeren? 
De overheid betuttelt dus eigenlijk in dit geval ook de burgers, maar doet dat via de werkgever. Dat is betutteling door rechts.