Steel maar raak

Columnisten waren we - maar aardige columnisten. Al zeg ik 't zelf. Wel zijn zij nu veel wijzer, stakkerig wijs zijn we, behalve Okaht, die mal geworden is. Wat hebben we al niet willen opknappen. We zouden hen wel eens laten zien hoe 't moest. We, dat waren wij, met z'n vijven. Alle andere mensen waren 'ze'. 'Ze', die niets snapten en niets zagen. 'Wat?' zei Okaht, 'God? je praat over God? Hun warme eten is hun God.' Op enkele 'goeie kerels' na werd iedereen door ons veracht. Heel stilletjes zeg ik daar nu bij: 'En niet ten onrechte', maar dat mag niemand horen. Ik ben nu geen held meer. Je weet niet hoe je de mensen nog eens nodig kunt hebben.

Als ik een column op deze manier begin, en dat heb ik gedaan, dan zal de meeste lezers de eerste zin wel bekend voorkomen. De tweede misschien ook nog wel. Daarna zal menigeen volkomen verloren zijn en geen van de zinnen herkennen. Toch is de hele eerste alinea een bewerking van een beroemd stukje Nederlandse literatuur, geschreven door de heer Jan Frederik Hendrik Grönloh, beter bekend als Nescio. De tekst is uiteraard van het boek Titaantjes. Als je dit zo leest dan weet je meteen dat het een bewerking is, bovendien zeg ik het hier met bronvermelding, en is er niets aan de hand. Bovendien is dit non-profit en onderdeel van een column die het onderwerp plagiaat en covers behandeld.

Schrijf ik echter het complete boek over, al dan niet in een enigszins gewijzigde vorm zoals de eerste alinea, dan ben ik bezig met plagiaat en kan ik aangeklaagd worden. Niet door Nescio, die is al een flink aantal decennia dood, maar door zijn erven. Bovendien is de kans klein dat "mijn" boek goed verkoopt. Plagiaat is niet alleen strafbaar, het kan je ook je carrière kosten, zoals hoogleraar René Diekstra kan beamen. Plagiaat, het overschrijven van publicaties of onderdelen daarvan, komt in de wetenschappelijke literatuur wel voor, maar het is niet zo dat er complete boeken overgeschreven worden en iedereen dat vervolgens goed vindt.

Het vreemde is dat dit in de muziekwereld wel gebeurt en niemand, behalve misschien de originele artiest, hier bezwaar tegen maakt. Complete nummers worden gekopieerd en er wordt flink veel geld mee verdiend. Weliswaar gaat een gedeelte van de opbrengst naar de componist van het nummer, maar degene die de cover maakt en uitbrengt verdient er het meeste mee. Die krijgt geld voor het nummer, staat in de belangstelling en wordt populair, waardoor de kans groot is dat de volgende nummers ook goed verkopen en als de artiest op tournee gaat, waar tegenwoordig in de muziekindustrie het grote geld ligt, kan het echt cashen worden. Niet alleen kan het vervelend zijn dat een andere artiest meer succes heeft met jouw nummer, het kan zelfs zo zijn dat de cover bekender wordt dan het origineel en dat men denkt dat de coverende artiest de schrijver ervan is.

Even een testje met een aantal titels. Tainted Love. Wie Depeche Mode zei, heeft het fout. Het origineel is van Gloria Jones uit 1964. Proud Mary. Hoor ik daar Ike en Tina Turner? U mag gaan zitten, u gaat niet door voor de koelkast. Het origineel is van Creedence Clearwater Revival. All Along The Watchtower? De Jimi Hendrix-versie is wel het bekendst, maar het origineel is van Bob Dylan. Nothing Compares 2 U. Sinéad O'Connor is er wereldberoemd mee geworden, mede dankzij de videoclip met het bekende traantje, maar het is toch echt geschreven door Prince. Net zoals I Feel For You, dat door Chaka Khan bekend is geworden. You Can Leave Your Hat On. Joe Cocker! Inderdaad die maakte het bekend, maar het is geschreven door Randy Newman, bijna vijftien jaar ervoor.

En dan zijn dit veelal nog versies die het origineel eer aandoen. Maar wat te denken van een gruwelijke versie als I Can Get No Satisfaction van Britney Spears of de bewerkte versie van Every Breath You Take in Puff Daddy's nummer I'll Be Missing You. Er zijn de laatste jaren nog veel en veel meer zinloze covers opgenomen en uitgebracht, waarbij ik de hedendaagse uitvoerders te veel eer bewijs als ik ze hier zou noemen. Het bewijst de artistieke armoede in de muziekindustrie, waar het kopiëren van nummers de voorkeur schijnt te hebben boven zelf iets verzinnen. Het lijkt Hollywood wel met al zijn remakes en verfilmingen van actie-comics. Over artistieke armoede gesproken.

Naast rechtstreekse covers zijn er ook de vertaalde versies. Dromen Zijn Bedrog is bekend van Marco Borsato, het origineel Storie Di Tutti I Giorni is van Riccardo Fogli, waarmee hij in 1982 het San Remo Festival won. Leven Na De Dood, de grootste hit van Freek de Jonge is ook geen origineel, maar een vertaalde versie van Death Is Not The End van wederom Bob Dylan. Vele nummers van Dylan zijn gecoverd of vertaald, meerdere door de al eerder genoemde Freek de Jonge. Een fantastische vertaler, hij zegt zelf hertaler wat veel mooier is, is Jan Rot, die vele CD's heeft opgenomen met Nederlandse versies van bekende nummers, zoals Ankie (Angie), Het Water (The River) en Ongerijmd (Nothing Rhymed).

Ik heb een dergelijk iets gedaan met mijn column van vorige week. Die ging over het veroveren van een meisje, het winnen van het meisje, het verliezen van het meisje door haar overspel en het verdriet dat daarmee gepaard gaat. Ik heb die tekst niet zelf bedacht, maar samengesteld en hertaald uit vier nummers van Prince. Het zal behalve Prince fans niemand opgevallen zijn.