Rot op met je on-Nederlands

On-Nederlands, zo werd op de ingelaste journaaluitzending en de diverse journaal en achtergrondprogramma's de aanslag in het winkelcentrum in Alphen aan den Rijn genoemd. On-Nederlands. Waarom? Omdat het nog nooit eerder hier gebeurd is, of omdat "de Nederlander" dit soort dingen niet doet? Wat is dan wel typisch Nederlands? vraag ik me af. Is dat op Koninginnedag zeven mensen doodrijden in een mislukte aanslag op de koninklijke familie? Of is dat je partner of ex-partner en je kinderen vermoorden voordat je een eind aan je eigen trieste leven maakt. Of is dat een politicus of een filmmaker doodschieten op klaarlichte dag? Of is dat een vuurwerkopslagplaats midden in een woonwijk laten staan? Of is dat met drank op onschuldige mensen doodrijden?

Ik denk eerder dat het typisch Nederlands is dat zeventienjarige jochies "voor de grap" gaan twitteren dat ze ook zo'n aanslag gaan doen. Eén van die gestoorden deed het op de dag van de aanslag, een tweede randdebiel deed dit afgelopen maandag. Wat is er mis in je hoofd, je leven en je opvoeding, dat je dit doet? Het is eerder typisch Nederlands dat er iemand een gerucht de wereld inbrengt dat er in Alphen nog een Tristan van der Vlis rondloopt. Geintje. Moet kunnen toch?

Is het ramptoerisme dan typisch Nederlands? Mensen die niets van een aanslag of ongeluk hebben gemerkt, er zelfs niet bij zijn geweest, maar die wel vooraan bij het nieuws staan om te vertellen hoe erg zij het wel niet hebben. En de volgende dag zie je ze er weer. Het is dat de plaatser van het bord "Waarom? / Warum?", die al bij de diverse rampen en aanslagen aanwezig is geweest Duits is, want anders zou je dat als typisch Nederlands kunnen bestempelen. Dinsdag is het winkelcentrum weer opengegaan. Ik ben benieuwd hoeveel mensen die nog nooit van Alphen gehoord hebben er heen zijn gegaan, omdat ze hun nieuwsgierigheid niet konden bedwingen. Er waren in elk geval veel mensen toen het weer openging.

Ik begrijp dat men de neiging heeft om zichzelf te beschermen en dit soort gebeurtenissen daarom in een hokje wil stoppen. De eerste reactie is er een van 'dit is niet waar'. Maar de beelden en getuigenverslagen geven aan dat het wel waar is, dus daar kom je niet verder mee. Daarom wordt het in een andere categorie geplaatst: dit is on-Nederlands. Stop het maar weg buiten het gangbare, dan hoort het er niet bij. Typisch Nederlands struisvogelgedrag? Maar ja, het is gebeurd en in Nederland. Daardoor is het dus Nederlands geworden. Dat wil niet zeggen dat dit nogmaals zal gebeuren, maar het kan wel. Net zoals een doorgedraaid persoon kan besluiten op een universiteit rond te gaan schieten. Het is niet te hopen, maar het kan wel. Want ook in Nederland lopen zieke geesten rond. Mensen die echt ziek zijn en vanuit psychische nood een wanhoopsdaad plegen, maar ook mensen die in staat zijn een dergelijke aanslag te plannen à la Columbine.

Ik denk niet dat we ons af moeten vragen of dit wel of niet on-Nederlands is. Ik denk dat we ons af moeten vragen hoe het kan dat iemand die vanwege suïcidale neigingen in een psychiatrische inrichting opgenomen is geweest, zonder problemen een wapenvergunning voor vijf vuurwapens kan krijgen. Waarom krijgt iemand van vierentwintig sowieso een wapenvergunning voor vijf vuurwapens en waarom heeft hij die wapens? Ik denk dat we ons af moeten vragen hoe iemand van vierentwintig aan een (semi-)automatisch wapen kan komen. Hoe iemand een dergelijk wapen kan kopen op een schietvereniging. Die wapens zijn verboden in Nederland, althans voor particulieren. Hij moet hier dus aan gekomen zijn via het illegale circuit, of een omgebouwd legaal wapen gebruikt hebben. Dat kan nooit echt goedkoop zijn geweest. Hoe komt zo'n jongen aan dat geld? En hoe komt hij aan contacten in het illegale circuit en is dat wederom aan de aandacht van de politie ontsnapt?

Is het afschuiven en vingerwijzen dan typisch Nederlands? De dader scheen graag Call of Duty: Modern Warfare 2 te spelen. Dan is wel duidelijk waardoor het komt en zal er binnenkort wel een politieke partij voor een verbod van gewelddadige spellen pleiten. De schietvereniging verwijt de politie dat ze niet goed opgelet hebben bij het uitdelen van de wapenvergunning. Waar had hij dat wapen ook alweer vandaan? Zelfreinigend vermogen en de hand in eigen boezem steken lijken in elk geval on-Nederlands te zijn.

Waar we blij om moeten zijn is dat het een uiterst slechte schutter was. Het was waarschijnljk de eerste keer, of een van de eerste keren dat hij met het wapen schoot. Dat verklaart dat er met meer dan honderd afgevuurde kogels door een (semi-)automatisch wapen in een vol winkelcentrum slechts zes doden zijn te betreuren. De doden zijn bovendien voornamelijk oudere mensen geweest en een persoon die in een scootmobiel zat die zich niet tijdig uit de voeten konden maken. Een van hen overleed zelfs aan een hartaanval. Je moet er niet aan denken wat een geoefend schutter aan had kunnen richten. Zijn laatste schot was wel goed raak, al had hij dat misschien beter als eerste af kunnen vuren.

(Of hier, voor meer informatie.)