De mensheid, een beschamend zooitje

Jean-Paul (Days-Of-Wild)

Heb je wel eens aan je huisdier gevraagd wat hij later wil worden? Waarschijnlijk niet. Als je het doet is de kans groot dat je zo'n jas krijgt met de sluiting aan de achterkant. Welke reactie kun je verwachten? Je kat zal je waarschijnlijk alleen aankijken met een blik die zegt: "Stap nou even opzij anders moet ik hélemaal om je heen lopen". De te verwachten reactie van je hond is: "Gooi die stok nou!. Gooi die stok! Gaan we naar buiten? Gaan we lopen?" Je vissen zijn halverwege het antwoord de vraag al vergeten.

Wat zouden ze ook moeten antwoorden? Al zouden ze het kunnen, ze zouden niet weten wát te antwoorden. Dieren zijn al iets, die hoeven niets te worden. Natuurlijk, er zijn er een aantal die in hun leven van vorm veranderen, van larve naar volwassen insect. Zoals de rups die een vlinder wordt. Maar de uitkomst zal altijd hetzelfde zijn. Na het verpoppen komt er geen zwaluw uit of een kikker. Ook kikkers veranderen, van kikkervisje naar kikker, maar nooit naar een konijn of een aap. Dieren zijn wat ze zijn, roofdier, prooidier, planteneter, aaseter, vleeseter. Ze nemen elk hun plaats in in het schema der dingen en doen wat ze behoren te doen, wat hoort bij hun soort, hun bestaan.

Mensen niet. Mensen zijn nog niets als ze geboren worden. Nou ja ze zijn mens, dat is al erg genoeg. Maar daarna moeten ze leren. Leren om mens te zijn en leren om iets te worden. Want mensen moeten iets worden. Ergens in het verleden is er iets gebeurd waardoor we zijn veranderd van iets zijn, naar iets worden. Vroeger verzamelden we nog gezellig met z'n allen vruchten en zaden en joegen we als groep op mammoeten en andere dieren voor voedsel. Het leven was niet ingewikkelder dan de dag overleven, als groep en als mens. Hoe anders is het nu.

Nu moeten we op vier-jarige leeftijd naar school en dat minstens twaalf jaar lang. Waarom? Regeltjes. Regeltjes en om iets te leren. Voornamelijk leren hoe we regeltjes op moeten volgen. De hele maatschappij is gebouwd op regeltjes en we hebben mensen benoemd om ervoor te zorgen dat de regeltjes opgevolgd worden. We hebben zelfs mensen die de hele dag weinig anders doen dan nieuwe regeltjes bedenken en kijken of degene die er zijn nog wel werken. Werken in de zin van blijft de status quo gehandhaafd, niet of het überhaupt nog wel zin heeft of nodig is. Dat stadium zijn we lang geleden al gepasseerd.

Als we geleerd hebben hoe de regeltjes werken dan mogen we, nee, moeten we bedenken wat we willen worden. Tenminste als je aan de "goede" kant van de aarde geboren bent, anders heb je pech en moet je maar zien wat je kan doen om wat geld te verdienen. Maar hier kun je in alle vrijheid opgeleid worden om negen uur per dag, vijf dagen per week met een heleboel anderen in een betonnen bak te zitten om allemaal dezelfde doodge-aircode lucht in te ademen. Met een beetje mazzel mag je dat veertig jaar lang doen en dan nog een tiental jaren van je pensioen genieten. En dan heb je geluk, want voor hetzelfde geld zit je op de verkeerde plek op aarde in een bloedhete fabriekshal uitgebuit te worden voor tien cent per dag.

En waarom doen we dat allemaal? We moeten wel. Mee in de vaart der volkeren, het perfect geregelde, schitterende keurslijf waaruit haast geen ontsnappen mogelijk is. Je bent even op aarde, in relatieve vrijheid en dat was het dan. Als je "grootse" dingen gedaan hebt, vaak iets artistieks of iets wat veel voor de mensheid heeft betekend, word je tot in lengte van jaren herinnerd. Als je dat niet hebt gedaan dan zul je je er tevreden mee moeten stellen dat er twee, hooguit drie generaties overheen gaan en dan ben je vergeten. Alsof je er nooit was. Dat hebben wij in de loop der eeuwen van het leven gemaakt.

We zijn als mensheid ver gekomen, dat met al onze kennis en vernuft de mate van kans op geluk in het leven voor het grootste gedeelte afhankelijk is van de plek waar je geboren bent. Sterker nog, zelfs de kans dat je al of niet (lang) blijft leven is voornamelijk geografisch bepaald. Duizenden mensen sterven per dag van de honger. Miljoenen mensen hébben honger. Velen daarvan leven op het continent waar in juni en juli gevoetbald gaat worden om het wereldkampioenschap. Het ene uiterste en het andere. De dagelijkse strijd om het leven voor velen en het belangrijkste op aarde voor een groot deel van de rest van de wereld.

En dan zijn er uiteraard nog de vele gewapende conflicten overal ter wereld waarbij vele tienduizenden jaarlijks omkomen omdat ze anders denken, er anders uitzien of simpelweg op de verkeerde plek aanwezig zijn. Je zou haast zeggen, het is bij de beesten af, ware het niet dat dat erg beledigend is voor de beesten. Die maken elkaar niet af zonder reden. Oké, heel soms doen ze dat. Bijvoorbeeld een vos in een kippenhok die doordraait als een Chinees met een kapmes in een kinderdagverblijf. Maar normaal gesproken doen ze dat niet. Een troep leeuwen roeit niet een complete kudde gnoes uit, zoals wij de wereldzeeën leegvissen met ons superieure intellect. Dieren spannen geen staaldraad over de weg of stoppen hun kind in de oven. Dieren vernietigen hun leefomgeving en die van anderen niet, zoals wij miljoenen liters olie de zee in laten stromen, al was het dan een ongelukje. Sorry, die dingen gebeuren nou eenmaal.

Mensen zijn de meest gedegenereerde diersoort die er op aarde te vinden is. Helaas voor de aarde en de rest van de levende wezens daarop zijn wij ook de machtigsten. Wie redt ons van ons?