Vrijheid gevangen door angst

Het is 5 mei als ik dit schrijf, de dag na de verstoorde dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. De eerste beelden zie ik nog helder voor me; onduidelijk, nauwelijks hoorbaar geschreeuw, een gil, een knal, herrie, mensen die in paniek beginnen te rennen, de koninklijke familie die in veiligheid wordt gebracht (zo snel de stramme benen van de Koningin het toelieten), dranghekken die omgegooid worden en vreemd genoeg is er vrij snel weer relatieve rust. Er werd via de speaker gezegd dat er iemand onwel was geworden en dat er daardoor paniek uitgebroken was. Achteraf bleek dit om ervoor te zorgen dat men weer rustig werd. Een goede actie. De gewonden werden verzorgd en weggedragen. Onder applaus kwam de koninklijke familie weer terug en de mensen namen hun plaats weer in. De plechtigheid ging verder waar ze gebleven was.

Als eerste denk je aan een aanslag. Er klonk een geluid dat op een schot leek. Achteraf bleek dit van de dranghekken afkomstig te zijn. Meteen dacht ik, als dit een aanslag was, hij vreselijk slecht was uitgevoerd. Een makkelijker doelwit dan een stilstaande koninklijke familie, of duizenden stilstaande mensen kun je je niet wensen. Maar er gebeurde niets, althans er was paniek en mensen raakten gewond, maar er was geen aanslag. Met bewondering heb ik naar Koningin Beatrix gekeken die na een paar minuten weer terugkeerde en haar plaats innam met een air van 'hier ben ik, hier blijf ik'. Op dat moment stond daar de verpersoonlijking van de onverschrokkenheid van onze natie. Ik ben geen voorstander van welk koningshuis dan ook, maar als iets mij van gedachten zou kunnen doen veranderen, dan is het dat moment.

Na afloop van de plechtigheid werd duidelijk wat er gebeurd was. Ooggetuigenverslagen en filmpjes kwamen op internet beschikbaar. Een verwarde junk stond in zichzelf te praten, te prevelen. Toen hij daarop aangesproken werd, draaide hij door en begon te schreeuwen. Door de politie werd hij gearresteerd. Tegelijkertijd liet er iemand een koffer vallen. Een ander riep "Bom, bom" en een vrouw gilde. Het resultaat was paniek. Iedereen begon te rennen. Massahysterie was het gevolg. Een toevallige samenloop van omstandigheden noemt men het. Als die man met die koffer, die er niets mee te maken had, daar niet had gestaan was er niets aan de hand geweest. Als hij hem in zijn handen had gehouden ook niet.

Met verbijstering heb ik geluisterd naar alle verslaggevers en journalisten, van Clairy Polak tot Pauw en Witteman, die zich afvroegen hoe dit te voorkomen was geweest. Was de beveiliging wel in orde. Hoe moest het volgend jaar. Wat kon er anders. Zijn er fouten gemaakt. En zo ja, door wie. Geen één van de journalisten of deskundig genoemende mensen vroeg zich af wat er nou werkelijk gebeurd was en vooral, wat nou werkelijk de oorzaak was. Allemaal zaten ze op de doordenderende TGV die terrorismedreiging heet. Jaren geleden hebben ze allemaal een kaartje gekocht in Angststad en ze rijden nu mee tot het eindstation: Paniekland.

Want wat is de oorzaak van dit gedrag? Bangmakerij. De echte schuldigen zijn de media, die ons regelmatig van beelden en verhalen voorzien van een mogelijke dreiging van een aanslag. De echte schuldige is de Nationaal Coördinator Terrorisme Bestrijding, die ons bang maakt dat er wel eens een aanslag in ons land gepleegd zou kunnen worden met totaal zinloze kreten als "de dreiging voor een aanslag in ons land is substantieël". Als er iets de dreiging in ons land substantieël zou verminderen, is het wel het verwijderen van deze nutteloze figuur en zijn nog nuttelozere functie. De echte schuldigen zijn het kabinet en de politieke partijen die net zo hard meeroepen dat er van alle kanten gevaar dreigt en daarbij hun eigen agenda volgen. De echte schuldigen zijn alle regeringsleiders die tegen elkaar opbieden over de mogelijke bedreiging van onze vrijheid en als gevolg daarvan onze vrijheid inperken. De echte schuldigen zijn degene die steeds strenger wordende veiligheidsmaatregelen bedenken zodat je vanzelf wel moet gaan geloven dat er iets gaat gebeuren, want waarom zou je anders maatregelen ertegen nemen. De echte schuldige is het 'gewone volk' dat al deze praatjes klakkeloos aanneemt en niet langer zelf nadenkt maar meerent met de al maar groter wordende massa.

Als iets maar lang genoeg gezegd wordt dan wordt het vanzelf als waarheid aangenomen. Iedereen loopt elkaar op te naaien en bang te maken voor niets. Door al deze beroepsbangmakers heeft ons land nu officieel de status van 'bang' gekregen. Met als resultaat onnodige paniek, een verstoorde dodenherdenking en 63 gewonden. Gefeliciteerd, knap gedaan! Als de gearresteerde man ooit berecht gaat worden voor zijn daad, dan zou zijn advocaat bij de rechtzaak al deze bovenstaande mensen moeten dagen. Hij zou een boete moeten krijgen voor het verstoren van de openbare orde en een plechtige gelegenheid. Maar al die anderen zouden beboet moeten worden voor het aanzetten tot paniek.

Het resultaat van dit alles?
De erehaag krijgt een berisping. Toen de koninklijke familie wegvluchtte stonden ze niet netjes in de rij. Ze keken wat verdwaasd om zich heen, ze erehaagden niet echt zoals het hoort. Een schande die uiterst streng bestraft moet worden.
Amsterdam bekijkt hoe ze volgend jaar de mensen die naar de plechtigheid willen komen beter kunnen screenen. Volgend jaar wordt een 100% controle uitgevoerd. Dit betekent dat de mensen die vooraan willen staan zich in de morgen van 3 mei moeten melden op de Dam om vanaf dat moment gecontroleerd te worden en in de quarantainezone moeten verblijven tot de avond van 4 mei. De Amsterdamse binnenstad zal vanaf de avond van de 2e mei niet meer te bereiken zijn. Er wordt een avondklok ingesteld; 68 jaar geleden heette dat nog spertijd.
De huidige dranghekken worden vervangen door de hekken die ook gebruikt worden bij popconcerten. Die zijn van het type, we vallen niet om, we blijven staan. Dit zal bij een volgende paniekaanval ervoor zorgen dat er mensen doodgedrukt worden, maar de consequenties daarvan zijn dan weer voor een volgend stadsbestuur. De eerstkomende tijd willen we geen loslopend volk meer hebben. Daar zouden dan weer andere aanslagplegers hun voordeel mee kunnen doen. Die kunnen zich in een vak verstoppen en als een handlanger paniek veroorzaakt, zouden ze het de mensen richting koninklijke familie kunnen laten stormen.

Er zullen ongetwijfeld weer allerlei maatregelen genomen gaan worden die niet de angst wegnemen, maar deze juist versterkt. Maatregelen die de vrijheid verder beperken. Maatregelen die niet helpen, want ook nu kon één enkele gek paniek veroorzaken. Een aantal jaar geleden zou deze schreeuwer waarschijnlijk door een kortdaat optredende Amsterdammer tot zwijgen zijn gebracht en was dit slechts een incident in de marge. Nu werd hij door acht politieagenten besprongen en afgevoerd. Angst! De spanning wordt weer groter. Nu al werd Koninginnedag 2009 er met de haren bijgesleept, de volgende keer wordt dit er bovenop gestapeld. En de angst wordt groter en groter. Misschien niet bij jou, de lezer. Misschien heb jij je volle verstand nog en denk je zelf nog na. De massa doet dat niet meer. Die is gehersenspoeld en reageert uiterst primitief en precies zoals de machthebbers dat willen. Al kan je er zelf niets aan doen, als je in die massa staat, ben je de pineut. Dus ik waarschuw je, mijd de massa.