Blijf van onze dodenherdenking af!

We zaten klaar op de bank. Nog even hadden we de discussie gevoerd of we naar buiten gingen om de dodenherdenking hier in de Pijp bij te wonen, maar we besloten toch maar om naar de televisie te kijken.

Vertrouwde beelden, elk jaar weer de dodenherdenking op de Dam. Veel publiek, trompetten, hoge piefen zoals ministers, burgemeesters en natuurlijk de koningin, de kroonprins en zijn vrouw. Maar het gaat bij deze ceremonie niet om hen. Het is geen Koninginnedag waarbij mensen het koningshuis eer komen bewijzen, het is juist andersom. Het is een herdenking van onze oorlogshelden. Mensen die hun leven hebben gewaagd in de oorlog om andere mensen te helpen. Mensen die zijn overleden in concentratiekampen. Mensen die zijn overleden omdat ze letterlijk doodgehongerd zijn. De koningin en haar gevolg komt op de Dam uit respect voor die mensen die in de oorlog het leven lieten.

Twee minuten per jaar. Twee minuten, waar heel Nederland stilstaat bij de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog en bij andere gewapende conflicten en vredesoperaties. Gebeurtenissen, die nooit vergeten mogen worden. Deze dagen staan in het teken van die oorlog. Films, documentaires, praatprogramma’s, op tv wordt enorm veel aandacht besteed aan deze zwarte periode in de Nederlandse geschiedenis.

Vanavond, toen de trompetter zijn instrument liet zwijgen, was ik opnieuw onder de indruk van zo veel mensen die met zijn allen zo stil kunnen zijn. Van klein tot groot. Oude gezichten, waarop het verdriet van 65 jaar nog te lezen viel, jonge gezichten die onder de indruk leken van deze gebeurtenis.

We hoorden een knal. Mijn man en ik zaten meteen op het puntje van de bank en instinctief hielden we elkaar vast. We zagen mensen die alle kanten oprenden, de leden van de koninklijke familie die onmiddellijk in veiligheid werden gebracht, en ik kreeg een déjà vu van Koninginnedag 2009.
Ik riep: “Kan dat nou óók al niet meer in Nederland? Dat het gewoon twee minuten stil is?” Natuurlijk wist ik helemaal niet wat er aan de hand was, maar dat gevoel kreeg ik wel meteen. Toen de presentator op kalme toon beweerde dat er ‘iemand onwel was geworden in het publiek’ riepen mijn man en ik tegelijk uit: “Ik geloof er helemaal niks van!”

Even later werd er iets meer duidelijk; een man was gaan schreeuwen en omstanders waren daar van geschrokken. Paniek brak uit, mensen gingen rennen en gillen, hekken vielen om, mensen werden onder de voet gelopen, en uiteindelijk bleken er mensen gewond.

Op internet barstte het geweld los. De ene nieuwssite sprak over een knal, weer een ander over een man die had staan telefoneren tijdens de twee minuten stilte en door omstanders tot de orde was geroepen, maar het fijne kwamen we niet te weten.

En eigenlijk weet ik het nog niet. Wat mij droevig stemt, is het feit dat het helemaal niet meer gaat over de dodenherdenking. De doden lijken vergeten, ingehaald door de actualiteit van vandaag. Terwijl ik dit schrijf is er een persconferentie gaande over de gebeurtenissen van vanavond. Nederland in paniek. Nog lang niet hersteld van Koninginnedag 2009. We zijn schrikkerig geworden, en ook de geslaagde Koninginnedag van een paar dagen geleden blijkt maar een dun laagje vernis van veiligheid. De koningin zei in haar speech in Zeeland: “U hebt ons Koninginnedag teruggegeven.”

Ook onze nationale dodenherdenking zal volgend jaar opnieuw onder de loep genomen moeten worden. Is er wel voldoende beveiliging? Hoe kwetsbaar is de koninklijke familie?

Achter mij kabbelt  op de televisie de persconferentie voort over een meermalen veroordeelde drugscrimineel met een joods-orthodoxe uiterlijk, die had staan prevelen tijdens de twee minuten stilte. Dat geprevel was overgegaan in geschreeuw. Hij wordt op dit moment verhoord. Tot overmaat van ramp liet een omstander van schrik zijn koffertje vallen, waardoor de paniek nog erger werd.

Terwijl ik dit schrijf betrap ik mezelf op een triest gevoel. Het gaat nu over extra maatregelen die volgend jaar genomen zullen worden op de Dam om de veiligheid van mensen te waarborgen. Niemand heeft het meer over de onveiligheid tijdens de oorlog. Op het internet maken de filmpjes en foto’s over de oorlog plaats voor filmpjes die mensen met hun mobieltje gemaakt hebben op de Dam.

Zijn de doden vergeten? Is het in dit land verdomme niet eens meer mogelijk om twee minuten, twéé minuten stil te staan bij het leed van onze ouders, grootouders en overgrootouders?

Het lijkt wel oorlog in Nederland.