Peter R. de Vries heeft gelijk!

In een rechtsstaat wordt aan uitspraken van rechters gehoor gegeven. Terecht. Zo nu en dan verbiedt een rechter de uitzending van bepaalde beelden. Argumenten op het vlak van privacy of onevenredige schade spelen bij zo’n verbod vaak een rol. Terecht. Maar naast de privacy van gefilmde personen, spelen natuurlijk ook andere zaken een rol. Is het werkelijk nodig om de beelden uit te zenden om een misstand aan de orde te stellen? Is de misstand zo ernstig dat de privacy van betrokkenen daarvoor moet wijken? Kortom, er zijn ook best argumenten om stiekem gemaakte opnamen wél uit te zenden. Ook de argumenten om wél uit te zenden, moet een rechter mee laten wegen in zijn vonnis.

Doorgaans wordt een door de rechter opgelegd verbod op uitzending gerespecteerd. Recentelijk nog, toen de rechter de uitzending van geluidsopnamen uit de woning van roddelnicht Albert Verlinde verbood. Een vreemde uitspraak, want waarom zou je de privacy respecteren van iemand die maling heeft aan de privacy van een ander? Maar goed, BNN respecteerde de uitspraak, en zag af van uitzending.

Vanavond is er wat anders gebeurd. Een doorbraak. Ondanks een verbod van de rechter heeft Peter R. de Vries in zijn programma beelden van de tot levenslang veroordeelde kinderverkrachter en -moordenaar Koos Hertogs uitgezonden. Beelden die in opdracht van De Vries stiekem in de inrichting zijn gemaakt door ene Nico, een jeugdvriend van Hertogs.

Dat SBS6 de verboden beelden toch uitzendt, is heel bijzonder. Ik neem een aantal argumenten voor en tegen dit besluit met u door.

Het uitzenden van de stiekeme opnamen heeft een onomkeerbaar karakter. Het kan nooit meer terug worden gedraaid. Daarmee verschilt het wezenlijk van een verbod op bepaalde zakelijke trasacties, die nog kunnen worden omgekeerd waarbij de klant gewoon zijn geld terug krijgt. Dus bij het uitzenden van de beelden moet uiterste terughoudendheid worden betracht. Anderzijds is het vooraf verbieden van een uitzending feitelijk natuurlijk gewoon je reinste censuur. Het mag niet zo zijn dat iedereen maar naar de rechter rent om allerlei uitzendingen te verbieden, en dat rechters lichtvaardig een verbod opleggen.

Een andere kwestie is het tijdsaspect. In dit geval is het lastig om vol te houden dat er erg veel haast bij de uitzending was. Het gaat om een moordenaar die al 30 jaar vast zit. Dus haast? Je zou zeggen, dat de zender ook in hoger beroep kan gaan tegen het verbod, en in afwachting daarvan de opnames op de plank legt. Maar hoe realistisch is dat idee? Niet voordat dat hoger beroep eindelijk een keer dient, ben je in de praktijk vaak jaren verder. Je kan van een zender toch niet eisen dat die een item twee jaar op de plank laat liggen?

Wat lieten de beelden nu eigenlijk zien, of beter: horen? We zagen Koos Hertogs in zijn cel bekennen dat hij drie jonge meisjes had misbruikt, gemarteld en vermoord. Tot nu toe heeft hij zijn daden altijd ontkend. Het daadwerkelijk tonen van deze opnamen is de enige manier om de bekentenis onmiskenbaar over het voetlicht te brengen. Een mondelinge weergave: “Koos Hertogs heeft aan mij toegegeven dat hij die meisjes had vermoord” zet in die zin geen zoden aan de dijk. Een goede en overduidelijke waarheidsvinding maakte het uitzenden van de beelden dus noodzakelijk. Daarnaast lieten de beelden nog wat kwalijke zaken zien. Duidelijke aanwijzingen dat Koos Hertogs betrokken was bij meer moorden, zoals op twee Zweedse meisjes, en dat aan zedendelinquenten gewoon pornovideo’s met jonge meisjes mogen worden gegeven, die na screending door de gedienstige bewaarders zelfs nog worden aangereikt met een lacherig “Hier, je natuurfilms.” Ook onthullend waren de beelden van de zeer ruime cel, inclusief peperdure en luxe flatscreentelevisie. Opoe in het bejaardentehuis heeft het vaak minder luxe, zo te zien. Het tonen van deze beelden aan het volk dient zeer beslist een hoger doel dan geneuzel over de privacy van ene kindermoordenaar. En zeg nou zelf: het probleem dat hij op straat wordt herkend, dat heeft hij niet. Dus wat is eigenlijk zijn belang, qua privacy? Tot slot geven de uitgezonden beelden een kijkje in de verwrongen geest van een kinderverkrachter en -moordenaar. Brommerig stelde Koos Hertogs “Het is een schande. Mensen die veel ernstiger dingen hebben gedaan dan ik, mogen gewoon op verlof.” Het Nederlandse publiek heeft er gewoon recht op, om dit onthullende beeld van de zedendelinquent te zien.

Natuurlijk, Peter R. de Vries is een zelfingenomen kwal, met zijn plechtige, ouderwetse teksten, zijn belangrijkdoenerij en zijn gedragen stem. Maar dat betekent nog niet, dat hij geen schokkende zaken boven tafel krijgt. En SBS6 is natuurlijk ook niet echt een voorvechter van de moreel verantwoorde vrijheid van meningsuiting; SBS6 is gewoon een geldfabriek, en het bedrijf heeft meer dan uitstekend verdiend aan de reclameblokken in het enorm goed bekeken programma. Maar dat neemt niet weg, dat het goed is, dat een zender een keer niet buigt voor door de rechter opgelegde persbreidel. Want met de persvrijheid is het steeds slechter gesteld in ons land. Columnisten, cartoonisten, journalisten: niemand kijkt er meer van op, als ze door de overheid van hun bed worden gelicht. De rechter heeft volkomen onterecht meer oog gehad voor de rechten en het belang van de dader, dan voor de emoties van de nabestaanden van zijn slachtoffers en voor het maatschappelijke belang van openbaarmaking. De rechter in kwestie moet zich diep, heel diep schamen. Ik hoop dat de actie van SBS6 een einde zal maken aan dit soort verkeerde afwegingen in het voordeel van daders.

Ik ben heel benieuwd, wat er verder zal gebeuren. Wordt De Vries vannacht van zijn bed gelicht, net zoals anderen dus is overkomen? Worden de verantwoordelijken bij SBS6 vervolgd? Wegens wat dan? Al met al ben ik nog opgelucht, dat de uitzending niet door politie-ingrijpen is afgebroken. We zullen deze week zeker nog van de zaak horen.

Rechter mét hersens, iemand?