No Russian

Sinds een paar dagen bezit ik het zesde deel van de Call of Duty-reeks, ofwel Modern Warfare 2. Ik had er al een tijdje naar uitgekeken, omdat vier van de eerste vijf delen van de serie me prima bevielen. Eenmaal in mijn bezit, begon ik het spel meteen te spelen. Tijdens de eerste missie glunderde ik als echte fan; niet-gamers zullen het zich slecht kunnen voorstellen, maar elk schietspel heeft zijn eigen ‘feel’. Die van Call of Duty is al acht jaar dezelfde, vertrouwde kwaliteit. “Was er trouwens niet consternatie”, dacht ik Russen overhoop knallend, “om een of andere missie in het spel?” Het was iets met burgers, maar ik kon het me niet goed meer herinneren. Wel wist ik dat het CDA had opgeroepen tot een verbod op de game. Maar de details ontschoten me. Tot “No Russian” zich op mijn scherm toverde. Voor de beeldvorming is het wellicht een idee de eerste drie minuten van dit filmpje te bekijken.



Als CIA’er infiltreer je een Russische terreurorganisatie door mee te doen met één van de grootste terreurdaden uit de recente geschiedenis. In een lijn van een half dozijn zwaarbewapende terroristen loop je ijzingwekkend rustig door de gates, incheckbalies, tax free shopping, tot er geen levende ziel meer over is. Een zee van lijken is het gevolg. Na schermutseling met de autoriteiten wordt gevlucht in een ambulance, maar, en hier zit ‘m de crux: bij het instappen schieten ze je dood. "The American thought he could deceive us." Een ramp – en de verhaallijn van het spel – is geboren: de Russen vinden duizend lijken aan de voeten van één hoge CIA-agent. Veel volgende missies spelen zich dan ook af in Amerikaans suburbia, waar de Russen zijn binnengevallen. Missies als "Defend the Burger King" - priceless.

Hoewel de scène dus onontbeerlijk is voor het verhaal, rezen er in veel landen protesten. In de Russische versie is de missie volledig verwijderd. In Duitsland en Japan moeten spelers bij het beschieten van burgers overnieuw beginnen. Dit is normaal in Call of Duty ook het geval; enkele missies voor deze beruchte moet je gijzelaars bevrijden, die je vanzelfsprekend niet dood mag schieten. Het feit dat er voor het eerst in de serie geen melding kwam bij het doorzeven van onschuldige burgers en je à la Grand Theft Auto om je heen kon blijven maaien (of niet), stelt je, mij in ieder geval, voor een raar moreel dilemma.

Het hoeft namelijk niet. Al wordt dat van tevoren niet gezegd; ook weet je niet dat wat je ook doet, je dood bij een ambulance zal eindigen. Maar je hóeft geen schot te lossen, geen granaat te gooien. Toch schoot ik lustig in het rond, hele magazijnen op de menigte legend, gewonden doorzevend, genadeloos. In diverse filmpjes op Youtube zie je mensen hele verschillende dingen doen. Gewonden laten liggen, de pin in granaten laten zitten, soms zelfs geen schot lossen. Ik had met een puberale ‘oh, wat enorm vet’-houding om me heen zitten knallen. Voor het eerst in mijn lange First Person Shooter-historie voelde ik me toch wat ongemakkelijk. Ik begreep de kritiek voor een keer. Hoewel er 18+ op het hoesje staat, had ik als kind nooit een enkel probleem om de meest ruige spellen aan te schaffen. Nu nog steeds is een groot deel van de gamers puber, soms jonger.

Een volwassene wordt geacht het onderscheid te kunnen maken tussen goed en slecht, de missie in te zien als een deel van het geheel. Maar kinderen? En hoe ver moet je dan gaan? Wie pak je aan? De ontwikkelaar van het spel, Activision, voor het maken van een bijzonder gewelddadige missie in een, laten we wel wezen, oorlogsspel? De verkooppunten van spelletjes voor het niet naleven van de leeftijdsrestricties? Moet je het van overheidswege laten verbieden of aanpassen, of is dat te paternalistisch? En de ouders, zijn die niet verantwoordelijk? “We hoorden nooit wat van ‘m, hij zat altijd te computeren”, No Russian opnieuw en opnieuw en opnieuw spelend, de techniek perfectionerend… of is dat ook allemaal overdreven bullshit van de voor vernieuwing bange 0.0-netwerkgeneratie die blij zijn als ze het tosti-ijzer en de afstandsbediening kunnen bedienen?

Ik weet het eerlijk gezegd echt niet. Als gamer en Call of Duty-fan van het eerste uur kan ik er wel mee omgaan en zal ik heus niet zodra ik de kans zie Hoog Catharijne vol lood pompen, maar ik weet wel zeker dat er onder die miljoenen spelers (het spel bracht al een miljard dollar op) duizenden zijn die wellicht dat onderscheid niet kunnen maken. Bij wie het wel nietsontziende haat en agressie opwekt, misschien niet als beslissende factor om iets vreselijks te gaan doen, maar toch. De aloude morele vraag waar het allemaal om draait lijkt me: kan een mens ermee omgaan als goed en slecht vervaagt? Ami’s versus Nazi’s, prima. SAS tegen Al Qaeda, great job. Maar CIA tegen onschuldige burgers… zoals gezegd ben ik in dubio geraakt. Ik heb geen psychische nood opgelopen dankzij het spelen van de missie, maar het is het meest gewetenloze dat ik ooit digitaal heb uitgevoerd. En ja, dan tel ik GTA en Carmageddon mee. Dus vraag ik het jullie, als lezer. Ik weet er geen oordeel over te vormen.

Ik ben heel benieuwd. Was damit?