De obsessie met review-cijfers

Het aantal mensen dat games speelt blijft groeien en de behoefte aan informatie dus ook. Eén van de beste informatiebronnen voor games zijn gespecialiseerde websites als FOK!games. Deze zijn actueler dan tijdschriften maar hebben meer diepgang dan oppervlakkige Tv-programma's als Gamekings die niet verder komen dan "die game is dé shite". Natuurlijk bedienen dit soort programma's ook een doelgroep (zie de onlangs in de Dikke van Dale toegevoegde definitie van Breezersletje), maar de meeste gamers willen op de hoogte blijven van het actuele nieuws en vooral reviews lezen. Dit laatste omdat games duur zijn en men (terecht) een miskoop wil voorkomen. Daarom zijn de belangrijkste producten van sites als IGN, Gamespot, 1Up en FOK!games impressies van nieuwe games. Hiermee samenhangend valt de laatste tijd echter een vervelende trend waar te nemen: het ongenadig tot de grond toe afbranden van een site of reviewer wanneer hun mening afwijkt van de norm.

Voordat ik verder ga moet ik wel nuanceren. Het gaat hier niet over de samenleving als geheel, maar over internet. Het is nu eenmaal een stuk makkelijker om je gal te spuien in volstrekte anonimiteit waarbij de ergste consequentie een ban is. Ook beperkt deze trend zich niet alleen tot games. Het kan net zo makkelijk plaatsvinden in een discussie over politiek of muziek. De laatste rel in internetland gaat in elk geval over Zelda: The Twillight Princess, de must-have launchgame voor de Nintendo Wii. De game krijgt over het algemeen lovende reviews, maar de site Gamespot waagde het toch om een 8.8 te geven. Ondanks dat dit een heel goed cijfer is werd de reviewer digitaal aan de schandpaal genageld. Ook op deze site waren behoorlijk felle reacties te lezen toen één van onze reviewers na een hands-on met Zelda aangaf zijn verwachtingen naar beneden bijgesteld te hebben. Gelukkig gaf IGN een 9.5, en dat was wel goed. Let wel, we spreken hier over een verschil van 0.7 punten (!) met Gamespot. Ook zou geconcludeerd kunnen worden dat Jade Empire een beter spel is, die kreeg immers een 9.9. Dit toont aan hoe dom het is om alleen op een cijfer af te gaan.

Wat is het toch met die obsessie voor cijfers? De review zelf en de daarin opgenomen onderbouwing van het cijfer wordt veelal niet eens gelezen. Het lijkt wel of alleen het cijfer, en dan vooral de perceptie daarvan, bepaalt hoe gereageerd wordt. Iedere site beoordeelt games anders, maar er zijn ook zat overeenkomsten. Zo kun je zeggen dat een cijfer van zes en zeven een voldoende is. Een game die dit cijfer krijgt zal liefhebbers van een bepaald genre zeker aanspreken. Acht en negen is een goede score voor games die met kop en schouders boven de concurrentie uitsteken. Tienen zijn voorbehouden aan die zeldzame legendarische games waar in de toekomst veelvuldig weemoedig naar verwezen zal worden. Een gewone voldoende of goed lijkt in de ogen van veel mensen echter niet langer genoeg te zijn. De perceptie of waarde die aan een cijfer wordt gehangen is verandert. Het cijfers moet minstens tussen de 9.5 en de 10 liggen wil een game de gecreëerde hype waarmaken en niet tot teleurstelling leiden.

Hype wordt gecreëerd door ontwikkelaars en uitgevers. Deze beginnen in een steeds vroeger stadium hun games aan te kondigen als de tweede komst van Jezus. En fanboys nemen dit gretig over en worden online apostelen van het spel. Deze mensen zien zichzelf als experts op het gebied van games en uiten hun gospel over het internet. Niet omdat ze iets interessants te vertellen hebben maar omdat ze medestanders willen horen, voor mensen die hun opinie niet delen is geen plaats. Gamesites worden niet langer gelezen om de mening van iemand anders over een game te horen, maar om de eigen mening bekrachtigd te zien. En als deze mening afwijkt, en om het nog erger maakt ook nog een officieel karakter krijgt omdat deze gepubliceerd is op een grote website, dan wordt dit opgevat als een persoonlijke belediging. Alsof zij ongelijk zouden hebben. Wat dit bijzonder irritant maakt is dat de mensen die het hardst klagen de game waarschijnlijk zelf niet hebben gespeeld. Dus nog voor ze zelf een goed onderbouwde mening hebben kunnen vormen wordt iemand die het spel heeft ervaren aangevallen. Om dit te verbloemen wordt dan meestal overgegaan tot persoonlijke aanvallen of worden eerdere reviews van de persoon in kwestie erbij gehaald. Dat dit appelen met peren vergelijken is en totaal geen logica bevat doet er niet toe.

Het wordt nog erger wanneer een gamesite niet alleen een laag cijfer geeft, maar ook nog eens afwijkt van de gangbare norm. Sites als gamerankings verzamelen uit verschillende bronnen reviews en berekenen een gemiddelde uit. En wanneer een spel gemiddeld een negen krijgt kan je eigenlijk niet met een zeven aankomen, toch? Op FOK! wordt nog vaak gesproken over de rel die ontstond toen we een (in de ogen van veel mensen) laag cijfer aan New Super Mario Bros gaven. Afwijken van de norm is in internetland blijkbaar een doodzonde en dient meteen afgestraft te worden middels genadeloze persoonlijke aanvallen. Dit zijn fascistische trekjes waar vroeger jaren indoctrinaties bij de Hitler-jugend voor nodig waren.

En wanneer een game al een tien krijgt, is het vaak ook niet goed! Want de perfecte game bestaat immers niet. Er is een beproefd middel om het plezier wat je aan een spel beleeft in een keer te verpesten: bezoek een willekeurig gamesforum en ga naar het betreffende topic over het spel. Daar vind je een populatie van verzuurde gamers die een spel dat je in eerste instantie heel mooi, vermakelijk en uitdagend vond als een roedel hyena's voor je ogen ontleden en elk afzonderlijk stukje kritisch analyseren en veelal als niet-volmaakt kwalificeren. Ze zijn het waarschijnlijk niet met elkaar eens over wat nu de zwakke punten van een spel zijn, maar ze zijn wel stellig dat deze fouten onvergefelijk zijn en het spel geen tien verdient.

Natuurlijk bestaat de perfecte game niet. Maar een review is een subjectieve beoordeling door een persoon, en geen wiskunde. Er bestaan geen formules of vaststaande criteria waaraan een cijfer voor een game getoetst kan worden. Elke review is een mening, niet meer en niet minder. Maar om je in deze mening te verdiepen is meer nodig dan alleen lui naar een cijfer kijken en aan de hand daarvan allerlei conclusies trekken. Een goede reviewer zal zijn score namelijk altijd onderbouwen met argumenten. Het is aan de lezer om te bepalen of deze argumenten voor hem belangrijk genoeg zijn om een spel wel of niet te kopen. En zoals gezegd, elke game kan in afzonderlijke componenten worden verdeeld en beschreven. Maar uiteindelijk is een goede game meer dan het som van de afzonderlijke delen.